Από τη Ρουµανία, σύµφωνα µε την Καθημερινή (Τάνια Γεωργιοπούλου), εισήχθησαν τα ζώα που έχουν διασπείρει την πανώλη στην Ελλάδα. Ηδη 22 κρούσµατα µολυσµένων ζώων έχουν εντοπιστεί σε Θεσσαλία, Κορινθία και Ασπρόπυργο Αττικής, και έχουν θανατωθεί περισσότερα από 10.000 ζώα στο πλαίσιο των µέτρων εκρίζωσης της νόσου. Το πλήγµα αφορά τις κτηνοτροφικές µονάδες που παράγουν γάλα για την παρασκευή τυριών και κυρίως φέτας, εφόσον οι ανάγκες για το καλοκαίρι –αυξηµένες λόγω τουρισµού– καλύπτονται βασικά από εισαγωγές. Η υπόθεση ανέδειξε τις αδυναµίες του συστήµατος παρακολούθησης των εισαγωγών ζώντων ζώων.

Tα κενά και τις αδυναµίες του συστήµατος παρακολούθησης των εισαγωγών ζώντων ζώων και του µηχανισµού ελέγχων στις µονάδες εκτροφής αιγοπροβάτων ανέδειξαν µε εκκωφαντικό τρόπο τα κρούσµατα πανώλης των αιγοπροβάτων που εντοπίστηκαν στην Ελλάδα. Το πλήγµα αφορά τις κτηνοτροφικές µονάδες που παράγουν γάλα για την παραγωγή τυριών και κυρίως φέτας, εφόσον οι ανάγκες για αιγοπρόβειο κρέας το καλοκαίρι –αυξηµένες εξαιτίας του τουρισµού– καλύπτονται από εισαγωγές. Πάντως, η ασθένεια είναι ζωονόσος, δηλαδή δεν µεταδίδεται στον άνθρωπο ούτε από τα ίδια τα ζώα, ούτε από την κατανάλωση γάλακτος και τυριού. Η θερµική επεξεργασία των προϊόντων σε κάθε περίπτωση εγγυάται την ασφάλειά τους.

Η πανώλη των αιγοπροβάτων προκαλεί ωστόσο τεράστιες ζηµιές στην κτηνοτροφία, αφού η µετάδοση από ζώο σε ζώο είναι πολύ εύκολη –πρόκειται για ιό– ενώ δεν υπάρχει θεραπεία. Στο πλαίσιο των µέτρων που λαµβάνονται για την εκρίζωση της νόσου έχει απαγορευτεί η µετακίνηση και σφαγή αµνοεριφίων σε όλη τη χώρα, ενώ ιδιαίτερα µέτρα προφύλαξης θα πρέπει να λαµβάνονται από τους κτηνοτρόφους, καθώς ο άνθρωπος δεν κολλάει τη νόσο αλλά µπορεί να την µεταδώσει.

Ηδη την προηγούµενη εβδοµάδα κλιµάκιο της αρµόδιας υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης επισκέφτηκε την Ελλάδα και βρέθηκε στη Θεσσαλία µε σκοπό να διαπιστώσει αν γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να µην υπάρξει ευρεία διασπορά της νόσου και να εξασφαλίσει ότι δεν θα περάσει η πανώλη σε άλλο κράτος-µέλος. Σύµφωνα µε πληροφορίες, το κλιµάκιο που έκανε την αυτοψία εκτίµησε ότι τηρούνται οι κοινοτικές οδηγίες.

Οπως όλα δείχνουν, η ασθένεια πέρασε στην Ελλάδα από τη Ρουµανία, η οποία επίσης έχει ανακοινώσει ότι έχει κρούσµατα µέσω της εισαγωγής ζώντων ζώων τα οποία έφεραν τον ιό. Κανονικά µε βάση τη νοµοθεσία για τις ενδοκοινοτικές µετακινήσεις, τα ζώα που εισήχθησαν θα έπρεπε να συνοδεύονται από πιστοποιητικά υγείας εφόσον επρόκειτο να διοχετευτούν σε ελληνικές κτηνοτροφικές µονάδες.

Λιγότερες διατυπώσεις απαιτούνται στην περίπτωση που η εισαγωγή πραγµατοποιήθηκε ώστε τα ζώα να οδηγηθούν σε άµεση σφαγή. Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν έχει ακόµα διευκρινίσει επισήµως πώς µολυσµένα ζώα έφτασαν σε µονάδες σε Θεσσαλία, Κορινθία και Ασπρόπυργο. Οπως ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, «επιβάλλεται να περιµένουµε τα αποτελέσµατα του επιδηµιολογικού ελέγχου». Στο µεταξύ η διασπορά του ιού της πανώλης και σε άλλες κτηνοτροφικές µονάδες στην υπόλοιπη Ελλάδα θεωρείται πολύ πιθανή. Μάλιστα κτηνοτρόφοι καταγγέλλουν ότι ενώ στην Ελλάδα έχει επιβληθεί περιορισµός στη µετακίνηση των ζώων, πραγµατοποιούνται εισαγωγές από Ρουµανία.

Ηδη έχουν θανατωθεί πάνω από 10.000 ζώα στο πλαίσιο εφαρµογής των µέτρων εκρίζωσης της νόσου. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης δήλωσε ότι «η κυβέρνηση θα σταθεί στο πλευρό των πληγέντων κτηνοτρόφων», ωστόσο οι παραγωγοί τονίζουν ότι τα χρήµατα των αποζηµιώσεων είναι πάντα ελάχιστα σε σχέση µε το κόστος των ζώων και καθυστερούν να καταβληθούν περισσότερο από ένα χρόνο. Χρήσιµο λοιπόν είναι να απαντηθούν κρίσιµα ερωτήµατα.

1 Η πανώλη των αιγοπροβάτων (πανώλη των µικρών µηρυκαστικών) είναι µια νόσος εξωτική που ενδηµεί στην Αφρική και την Ασία. Πώς πέρασε στη χώρα;

Επίσηµη απάντηση δεν έχει ακόµα δοθεί αν και το πρώτο κρούσµα εντοπίστηκε στις 11 Ιουλίου σε εκτροφή που βρισκόταν στη ∆ηµοτική Ενότητα Καλαµπάκας, του ∆ήµου Μετεώρων, της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων. Η απάντηση τόσο του υπουργείου, όσο και της Περιφέρειας Θεσσαλίας είναι «συνεχίζεται η ιχνηλάτηση µε την πραγµατοποίηση ελέγχων στις µονάδες». Οµως όπως αναφέρθηκε σε σύσκεψη που πραγµατοποιήθηκε µε το κλιµάκιο της κτηνιατρικής υπηρεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, η µόλυνση προήλθε από ζώα τα οποία εισήχθησαν από τη Ρουµανία. ∆ύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια µε τα έως τώρα δεδοµένα: α) εισήχθησαν ζώα από τη Ρουµανία για άµεση σφαγή, οπότε απαιτούνται λιγότεροι έλεγχοι, αλλά κάποια από αυτά πουλήθηκαν σε κτηνοτρόφους που τα κράτησαν και τα έβαλαν στην παραγωγή ή τα κράτησαν για να παχύνουν λίγο ακόµα (παραγωγική διαδικασία πάχυνσης), β) τα ζώα που εισήχθησαν και ήταν άρρωστα παρέµειναν µαζί µε άλλα ζώα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Στη συνέχεια τα οχήµατα που µετέφεραν τα ζώα δεν απολυµάνθηκαν όπως ορίζει το πρωτόκολλο, οπότε ο ιός της νόσου µεταφέρθηκε και σε άλλα ζώα. Στην Ευρώπη, µέχρι σήµερα, έχουν καταγραφεί κρούσµατα στη Βουλγαρία το 2018, αλλά στο ευρωπαϊκό τµήµα της Τουρκίας έχει αναφερθεί η παρουσία του ιού πριν από το 2000.

2 Ποια λάθη έγιναν και γιατί υπήρξε εξάπλωση των κρουσµάτων;

Οι έλεγχοι που πραγµατοποιούνται είναι ελλιπείς, ενώ πολλές από τις ισχύουσες διαδικασίες δεν τηρούνται. Αν και υπάρχει ηλεκτρονικό σύστηµα καταγραφής των εισαγωγών φαίνεται ότι οι ζωέµποροι καταφέρνουν να το ξεπερνούν ειδικά όταν πρόκειται για ενδοκοινοτικό εµπόριο (σ.σ. Ρουµανία). Ο λόγος, σύµφωνα µε όλους τους εµπλεκόµενους, είναι η έλλειψη προσωπικού που δεν δίνει τη δυνατότητα να υπάρχουν κτηνίατροι σε όλα τα σηµεία που επιβάλλεται και να επιτηρούν τις διαδικασίες. Χαρακτηριστικά, κτηνοτρόφος που εισήγαγε ζώα από την Ισπανία αναφέρει ότι ο κτηνίατρος «ήρθε, έλεγξε τα χαρτιά και στη συνέχεια µου είπε αν υπάρξει πρόβληµα να τον ειδοποιήσω». Οπως ο ίδιος συµπληρώνει, «κάλλιστα µπορώ και να µην ειδοποιήσω όµως». Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι ζώα που έχουν εισαχθεί από τη Ρουµανία το επίφοβο χρονικό διάστηµα, έχουν διασπαρεί σε δεκάδες φάρµες σε όλη τη χώρα. Αν οι επιχειρήσεις που έκαναν τις εισαγωγές είχαν δώσει στοιχεία για τη διασπορά των ζώων, η διαδικασία θα ήταν πολύ πιο γρήγορη και αποδοτική.

3 Επαρκούν τα µέτρα που έχουν ληφθεί;

Η απαγόρευση της µετακίνησης αιγοπροβάτων για αναπαραγωγή, πάχυνση και σφαγή, που έχει επιβληθεί σε ολόκληρη την επικράτεια µε απόφαση υπουργού από την προηγούµενη ∆ευτέρα, είναι ένα µέτρο που µπορεί να σταµατήσει την περαιτέρω εξάπλωση της νόσου. Επιπλέον, διευκολύνει και την πραγµατοποίηση ελέγχων.

Οµως ο αντιπρόεδρος του Συνδέσµου Ελλήνων Κτηνοτρόφων ∆ηµήτρης Μόσχος αποκαλύπτει ότι έως και τη ∆ευτέρα συνεχίζονταν κανονικά οι εισαγωγές ζώων από τη Ρουµανία. «Κάτι τέτοιο συνιστά µεγάλο θέµα εφόσον από τη συγκεκριµένη χώρα ήρθαν τα ζώα που έφεραν τον ιό», επισηµαίνει. Ο ίδιος προσθέτει ότι οι υπηρεσίες είναι διαλυµένες και τα εργαστήρια έχουν παλαιά µηχανήµατα και υπολειτουργούν. «Πολλές φορές όταν εµφανίζονται ασθένειες δεν µπορούν να γίνουν άµεσα οι έλεγχοι γιατί δεν υπάρχουν τα αντιδραστήρια που χρειάζονται», συµπληρώνει. Ο κ. Μόσχος αποδίδει µάλιστα τη µόλυνση της Ρουµανίας στις εµπορικές σχέσεις που έχει αναπτύξει µε την Τουρκία, «όπου πουλάει αρνί µε 12 ευρώ το κιλό».

4 Πόσο κινδυνεύουµε από την πανώλη των αιγοπροβάτων; Υπάρχει πρόβληµα µε το γάλα και τη φέτα;

Οπως έχει τονίσει στην «Κ» ο κ. Σπύρος Κρήτας, καθηγητής Μικροβιολογίας και Λοιµωδών Νοσηµάτων Ζώων στο ΑΠΘ, η πανώλη είναι σοβαρό νόσηµα για τα αιγοπρόβατα. Πρόκειται για ιό που µεταδίδεται εύκολα από τον συγχρωτισµό. Οµως είναι ζωονόσος και αυτό σηµαίνει ότι δεν µεταδίδεται στον άνθρωπο. Οσον αφορά το γάλα, «ο ιός µπορεί να περάσει αλλά δεν έχει καµία επίδραση στον άνθρωπο. Ωστόσο, το γάλα από ζώα που έχουν µολυνθεί εφόσον µετακινηθεί µπορεί να προκαλέσει διασπορά της νόσου σε άλλα ζώα», επισηµαίνει ο κ. Χαράλαµπος Μπιλίνης, καθηγητής ιολογίας του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας. Η θερµική επεξεργασία που έτσι κι αλλιώς υφίσταται το γάλα πριν βγει στην κατανάλωση, σκοτώνει σε κάθε περίπτωση τον ιό. «Οι καταναλωτές δεν έχουν να φοβούνται κάτι. Η ασθένεια πλήττει τα ζώα και κατά συνέπεια την κτηνοτροφία», τονίζει ο καθηγητής.

5 Τι σηµαίνει η ασθένεια για την κτηνοτροφία;

Η θανάτωση τόσων ζώων στη Θεσσαλία ειδικά σε µια εποχή που η κτηνοτροφία στην περιοχή µετά τον «Daniel» υποφέρει από έλλειψη ζωικού κεφαλαίου, είναι ένα ακόµα σοβαρό πλήγµα. Ενα παραγωγικό ζώο αγοράζεται στην τιµή των 350 ευρώ – εφόσον βρεθεί– και στη συνέχεια χρειάζεται να τραφεί έως ότου γεννήσει για να µπορέσει να δώσει γάλα. «Οι κτηνοτρόφοι έχουµε δώσει χρήµατα για τα ζώα. Ενα καλό παραγωγικό ζώο δίνει περίπου 500 κιλά γάλα τον χρόνο. Χάνουµε λοιπόν το ζώο, χάνουµε και τα έσοδα από το γάλα», εξηγεί ο κ. Μόσχος. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Κώστας Τσιάρας τόνισε ότι το υπουργείο θα σταθεί κοντά στους κτηνοτρόφους, ωστόσο µε την υπάρχουσα υπουργική απόφαση προβλέπεται αποζηµίωση 150 ευρώ το ζώο. Επιπλέον, τα χρήµατα δίνονται ύστερα από τουλάχιστον ένα χρόνο στους κτηνοτρόφους. Ο κτηνοτρόφος Λευτέρης Γίτσας επισηµαίνει ότι θα µπορούσαν οι µονάδες στις οποίες εντοπίζεται κρούσµα να µπαίνουν υπό επιτήρηση και να µη σφάζονται όλα τα ζώα. Από την πλευρά του υπουργείου τονίζεται ότι αυτό είναι το πρωτόκολλο για την εκρίζωση της νόσου και δεν µπορεί να υπάρχει κτηνίατρος για καθεµιά µονάδα και να παίρνει καθηµερινά για 22 ηµέρες (χρόνος επώασης της νόσου) δείγµατα.

6 Ποια είναι η κατάσταση έως τώρα;

Εχουν εντοπιστεί 22 θετικά στον ιό κρούσµατα, 20 στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, ένα στην Κορινθία και ένα ακόµα σε κτηνοτροφική µονάδα στον Ασπρόπυργο. Απαγόρευση µετακίνησης και σφαγής αιγοπροβάτων έχει επιβληθεί σε όλη τη χώρα. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, σε συνεργασία µε τις περιφέρειες συνεχίζουν την επιδηµιολογική έρευνα σχετικά µε την προέλευση των κρουσµάτων, αλλά και µε τη διαδροµή πιθανώς υπόπτων εισαγωγών. Η Γενική ∆ιεύθυνση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας ζητεί την άµεση συνεργασία των κτηνοτρόφων και των εµπόρων ζωοτροφών, τους οποίους καλεί να βρίσκονται σε απευθείας και συνεχή επικοινωνία µε τις αρµόδιες υπηρεσίες, προκειµένου να δηλώνουν κάθε πιθανό κρούσµα. «Εξακολουθούµε να είµαστε σε πλήρη εγρήγορση και επιφυλακή. Στόχος των προσπαθειών µας να περιορίσουµε και να εκριζώσουµε τη νόσο το συντοµότερο δυνατό. Οι αρµόδιες υπηρεσίες της περιφέρειάς µας συνεχίζουν τους επιτόπιους ελέγχους. Στόχος µας είναι να αποµονώσουµε τον ιό. Και για τον λόγο αυτό ζητούµε τη συνεργασία όλων και πρωτίστως των κτηνοτρόφων µας», δήλωσε χθες ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, ∆ηµήτρης Κουρέτας.

Kosmoslarissa.gr (πηγή Καθημερινή)