To Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ενισχύθηκε, οι Σοσιαλδημοκράτες παρέμειναν σχετικά σταθεροί και ο παραδοσιακός συνασπισμός του Κέντρου στο Ευρωκοινοβούλιο άντεξε παρά τις μεγάλες απώλειες των Φιλελευθέρων. Η Άκρα Δεξιά όμως είναι σήμερα πιο «παρούσα» παρά ποτέ διεκδικώντας κατ' ελάχιστο μεγαλύτερο ρόλο στη χάραξη πολιτικής έως την «άλωση» της Ευρώπης εκ των έσω. 

Το έδαφος είναι εν πολλοίς αχαρτογράφητο· από τη μία πλευρά η δυνατότητα της Άκρας Δεξιάς όλων των αποχρώσεων και διαβαθμίσεων να επηρεάσει άμεσα την «ατζέντα» δεν θα πρέπει να υπερεκτιμάται δεδομένου ότι ο μεγάλος συνασπισμός του Κέντρου είναι «εδώ» (και θα κληθεί να αποφασίσει αν θα εντάξει και τους Πράσινους). Από την άλλη, η ευρωκάλπη επιβεβαιώνει ότι η Ακροδεξιά είναι επίσης «εδώ» όχι μόνο σε επίπεδο σύνθεσης Ευρωκοινοβουλίου, αλλά απειλεί ευθέως την εθνική σκηνή Γαλλίας και Γερμανίας.

Είναι τα πλέον δυσοίωνα και σκοτεινά αποτελέσματα για την Ευρώπη αυτά που προέκυψαν από τις ευρωεκλογές στην «ατμομηχανή» της.

Στη μεν Γαλλία ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν, με κεντρικό πρόσωπο πλέον τον Ζορντάν Μπαρντελά, θριάμβευσε «εξαϋλώνοντας» το φιλελεύθερο κέντρο του Μακρόν. Μία θεωρητικά «εξευγενισμένη» Άκρα Δεξιά την οποία χτίζει επί χρόνια η Λεπέν κεφαλαιοποίησε τους φόβους των ψηφοφόρων για την ακρίβεια και το κόστος ζωής, το μεταναστευτικό, την πράσινη μετάβαση, οδηγώντας τον Μακρόν να αναλάβει ένα μεγάλο στοίχημα με πρόωρη προσφυγή σε πρόωρες εκλογές ποντάροντας στα δημοκρατικά αντανακλαστικά των Γάλλων πολιτών. Τα ίδια αντανακλαστικά, ο φόβος της Άκρας Δεξιάς στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ήταν που οδήγησαν στην επανεκλογή του στην προεδρία το 2022, και όχι η προσωπική του δημοφιλία.

Στη Γερμανία, ένα κόμμα στα όρια του δεξιού εξτρεμισμού, που παρακολουθείται από τους θεσμούς για το ένα στοιχίζεται με τις αρχές του Συντάγματος, υπερκέρασε τους Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς και ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός στα χρώματα του φωτεινού σηματοδότη (SPD, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι) συνολικά δέχθηκε ισχυρό πλήγμα στην κάλπη. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) της εξτρεμιστικής, ρατσιστικής και εν μέρει νεοναζιστικής ιδεολογίας είναι δεύτερη δύναμη στη Γερμανία, εκδιωγμένη μέχρι και από την Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), την πολιτική ομάδα που εκφράζει αμιγώς το χώρο της λαϊκιστικής ριζοσπαστικής δεξιάς με την Μαρίν Λεπέν στην πρώτη γραμμή της.

Η Χριστιανοδημοκρατική/Χριστιανοκοινωνική Ένωση, δύναμη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έχει το καθαρό προβάδισμα σε εθνικό επίπεδο στη Γερμανία. Οι ευρωεκλογές, ωστόσο, ανέδειξαν -όπως προέβλεπαν και οι δημοσκοπήσεις- την AfD πρώτη δύναμη στην πρώην Ανατολική Γερμανία, και τον Σεπτέμβριο έπονται κρατιδιακές εκλογές. Μέχρι τότε, θα έχει «βγει» η ετυμηγορία των Γάλλων, με τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών να διεξάγεται την 30ή Ιουνίου και το δεύτερο στις 7 Ιουλίου. Εκεί, θα δοθεί η επόμενη μεγάλη μάχη της Ευρώπης απέναντι στην «κανονικοποιημένη» Άκρα Δεξιά.

Συνολικά, αυτές οι ευρωεκλογές ήλθαν να αποδώσουν μία πιο σύνθετη και κατακερματισμένη ευρωπαϊκή πολιτική εικόνα. Η κεντροδεξιά από τη θέση ισχύος που διαθέτει σε μεγάλο βαθμό κρατά το «κλειδί» για το πόσο η ατζέντα θα κλίνει προς τα δεξιά. Το ΕΛΚ είναι η πρώτη δύναμη με 186 έδρες, κερδίζοντας δέκα επιπλέον από το 2019, κατά τη μέχρι στιγμής καταμέτρηση. Μαζί με τους Σοσιαλδημοκράτες (135 έδρες, τέσσερις λιγότερες) και τους Φιλελεύθερους (79 έδρες, 23 λιγότερες) φθάνουν τις 400 έδρες, πολύ πάνω από το όριο της απόλυτης πλειοψηφίας των 361 ευρωβουλευτών.

Τα σημαντικά κέρδη των ακροδεξιών δυνάμεων δεν επαρκούν για να εμποδίσουν τη λήψη πολιτικών αποφάσεων ή να καθορίσουν άμεσα την κατεύθυνση της ΕΕ. Οι δυνάμεις είναι άλλωστε κατακερματισμένες, κάτι που από μόνο του αποτελεί ανάχωμα στην (συνολική, όχι και ειδική) επιρροή τους. Μία συνένωση των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) και της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID), κατά το κάλεσμα που έχει απευθύνει η Μαρίν Λεπέν στην Τζόρτζια Μελόνι, θεωρείται απίθανο να γίνει πράξη λόγων των σημαντικών αποκλίσεων στα κόμματα που ανήκουν στις ομάδες, πρωτίστως όσον αφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία και όχι μόνο. 

Εάν όλο το φάσμα της Άκρας Δεξιάς συνενωνόταν θα ήταν η δεύτερη δύναμη, μετά το ΕΛΚ. Οι δύο ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που βρίσκονται στο πιο δεξιό άκρο του φάσματος, ECR (73 έδρες, κέρδισαν τέσσερις) και ID (58 έδρες, κέρδισαν εννέα) θα άθροιζαν 131 έδρες στην Ολομέλεια. Δεκαπέντε είναι οι έδρες της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, δέκα του κόμματος Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, έξι ανήκουν στο κόμμα Συνομοσπονδία της Πολωνίας και τρεις έδρες αποσπά το φιλοκρεμλινικό κόμμα Αναγέννηση της Βουλγαρίας.

Ο βαθμός επιρροής που όλες αυτές οι δυνάμεις της σκληρής και Άκρας Δεξιάς θα αποκτήσουν θα εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να «τραβήξουν» το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προς τα δεξιά σε ζητήματα πολιτικής, όπως το μεταναστευτικό, η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, οι εμπορικές και βιομηχανικές πολιτικές. Είναι κρίσιμης σημασίας οι επιλογές που εν τέλει θα κάνει το ΕΛΚ σε επί μέρους πεδία -εάν θέλει, αλλά και αν μπορεί να τις κάνει, δίχως να αποξενώσει τους παραδοσιακούς κεντρώους συμμάχους του στο Ευρωκοινοβούλιο. Ανεξάρτητα από την πλειοψηφία, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι αυτή η στροφή προς τα δεξιά δεν θα έχει συνέπειες.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παραμένει η επικρατέστερη υποψήφια για την ηγεσία της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά η επανεκλογή της δεν είναι καθόλου σίγουρη παρά την πλειοψηφία του Κέντρου -εξ ου και είχε επιχειρήσει προεκλογικά το άνοιγμα προς την Ιταλίδα πρωθυπουργό και ντε φάκτο ηγέτη του ECR, Τζόρτζια Μελόνι, εκ των ελάχιστων ηγετών που εξήλθαν ενισχυμένοι από την ευρωκάλπη.

Ο δρόμος είναι μακρύς και περίπλοκος έως την εκλογή της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στις 17 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί άτυπη συνάντηση των ηγετών των «27» και στις 27-28 Ιουνίου (μια ανάσα πριν τις γαλλικές εκλογές) θα ακολουθήσει Σύνοδος Κορυφής, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ηγέτες των κρατών-μελών θα πρέπει να προτείνουν τον υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν. 

Σε κάθε περίπτωση, η σαφής νίκη του ΕΛΚ στις εκλογές σημαίνει ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παραμένει η επικρατέστερη υποψήφια. Το ζήτημα για την ίδια παραμένει το γεγονός ότι κανένα από τα τέσσερα μεγαλύτερα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν έχει στο τιμόνι επί του παρόντος πολιτικό του ΕΛΚ που θα μπορούσε να την υποστηρίξει απερίφραστα στο Συμβούλιο. Το Ευρωκοινοβούλιο θα πραγματοποιήσει ψηφοφορία στην Ολομέλεια σχετικά με την υποψηφιότητά της, πιθανότατα στις 18 Ιουλίου. Εκεί, η μεγαλύτερη πρόκληση για την Φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να προέλθει από το ίδιο της το κόμμα, καθώς ορισμένοι ευρωβουλευτές του ΕΛΚ έχουν δηλώσει ότι δεν θα την ψηφίσουν. 

Εν μέσω αυτού του δαιδαλώδους τοπίου είναι που υπεισέρχεται και ο παράγοντας Μελόνι. Εάν διαφανεί ότι η Φον Ντερ Λάιεν δεν θα λάβει αρκετή υποστήριξη από τις τρεις κεντρώες ομάδες (ΕΛΚ, S&D και Renew), θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει την υποστήριξη άλλων κομμάτων. Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι θα αποσύρουν την υποστήριξή τους εάν προσπαθήσει να προσεταιριστεί κόμματα από την ομάδα ECR, ενώ όρους οικονομικής πολιτικής κατεύθυνσης της νέας Κομισιόν θέτουν και οι Φιλελεύθεροι για να την υποστηρίξουν.

Η πολιτική ομάδα Renew, ο τρίτος πυλώνας του παραδοσιακού συνασπισμού του Κέντρου και όπου ανήκει ο Μακρόν, υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες στην ευρωκάλπη (απέσπασε 79 έδρες, χάνοντας 23) μαζί με τους Πράσινους (απέσπασαν 53 έδρες, χάνοντας 18). Οι σημαντικότερες απώλειες των Πρασίνων προήλθαν από τις αντιπροσωπείες που εκπροσωπούσαν τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι οποίες αντιπροσώπευαν τη μισή δύναμη της ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο.

liberal.gr