Η χρονιά που µας αποχαιρετά υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη. ∆εν ήταν µόνο τα διαδοχικά πανδηµικά κύµατα που ανέτρεψαν την καθηµερινότητά µας. Πρωτοφανή καιρικά φαινόµενα άφησαν πίσω τους εκατοντάδες θύµατα και ανυπολόγιστες υλικές ζηµιές. Παρατεταµένοι καύσωνες, θερµοκρασίες-ρεκόρ, καταστροφικές πληµµύρες, φονικές δασικές πυρκαγιές και επίµονη ξηρασία αφήσαν βαρύ αποτύπωµα στο 2021. Ολα, σύµφωνα µε τους επιστήµονες, συνδέονται άρρηκτα µε την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Οι δεκάδες µελέτες που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της Παγκόσµιας ∆ιάσκεψης για την Κλιµατική Αλλαγή (COP26) τον Νοέµβριο, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αµφισβήτησης: η κλιµατική αλλαγή αφήνει καθηµερινά ανεξίτηλα σηµάδια στη ζωή του πλανήτη. Το συµπέρασµα των ερευνητών απλό, όσο και δύσκολο: η παγκόσµια κοινότητα οφείλει να προσαρµοστεί σε µία νέα εποχή κλιµατικών θεοµηνιών. Εάν δεν αλλάξουµε πορεία άµεσα, το «µετεωρολογικό δελτίο» του µέλλοντός µας θα γίνεται µόνο χειρότερο.

Η Στέφανι Χέρινγκ, ειδική κλιµατολόγος της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, είναι σαφής. «Ο καιρός που βιώνουµε σήµερα, δεν θα είναι ο ίδιος µε αυτόν που θα ζήσουµε στο µέλλον. Οσο απελευθερώνουµε, µε φρενήρεις ρυθµούς, τα αέρια που ευθύνονται για το φαινόµενο του θερµοκηπίου, ο καιρός θα εξακολουθήσει να µεταβάλλεται επί τα χείρω». Η Αµερικανίδα ερευνήτρια µελετά από το 2012 τη σχέση των ακραίων καιρικών φαινοµένων µε την κλιµατική αλλαγή. Είναι η συντάκτρια της σχετικής έκθεσης της αµερικανικής ΕΜΥ για την οποία χρησιµοποίησε στοιχεία από τα µετεωρολογικά αρχεία και µαθηµατικά µοντέλα. Ετσι, αποκωδικοποίησε τις µεταβολές που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα στα µετεωρολογικά πρότυπα.

Το 2016, τη θερµότερη χρονιά που είχαν καταγράψει οι επιστήµονες, εκατοντάδες άνθρωποι πέθαναν στην Ινδία εξαιτίας παρατεταµένων περιόδων ακραίου καύσωνα. Ταυτόχρονα, ένας τεράστιος όγκος θερµού νερού σχηµατίστηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό. Τοξικές άλγες κατέκλυσαν τις ακτές της Αλάσκας, δηλητηριάζοντας τα οστρακοειδή και προκαλώντας µαζικό θάνατο θαλάσσιων πτηνών που δεν µπορούσαν να τραφούν. Η ένταση των φαινοµένων ήταν ασύγκριτα µεγαλύτερη από οτιδήποτε είχε καταγραφεί πριν από τη βιοµηχανική επανάσταση.

Η τελευταία έκδοση της έκθεσης για τα ακραία κλιµατικά φαινόµενα αποδεικνύει ότι η περίοδος µεταξύ ∆εκεµβρίου 2019 και Φεβρουαρίου 2020 υπήρξε όχι µόνο η θερµότερη, αλλά και η πιο υγρή της καταγεγραµµένης ρωσικής ιστορίας. Αυτό, εκτιµούν οι ερευνητές, δεν επρόκειτο να συµβεί χωρίς την κλιµατική αλλαγή. Η τήξη του µονίµως παγωµένου εδάφους (permafrost) όχι µόνο απελευθέρωσε τεράστιες ποσότητες άνθρακα στην ατµόσφαιρα, αλλά αποσταθεροποίησε και τις υποδοµές στη Σιβηρία. Οι αρκούδες ξύπνησαν έξαφνα από τη χειµερία νάρκη τους, ενώ οι Αρχές της Μόσχας αναγκάστηκαν να χρησιµοποιήσουν τεχνητό χιόνι στις τοποθεσίες όπου πραγµατοποιήθηκαν οι πρωτοχρονιάτικες εκδηλώσεις.

Ελιωσαν πεζοδρόµια

Το φετινό καλοκαίρι, η περιοχή του βορειοδυτικού Ειρηνικού καλύφθηκε από έναν ανελέητο θερµικό θόλο που κατέστρεψε τις καλλιέργειες, έλιωσε τα πεζοδρόµια και στην κυριολεξία έβρασε ένα δισεκατοµµύριο θαλάσσια είδη, σαν να βρίσκονταν σε κατσαρόλα. Τα νοσοκοµεία του Ορεγκον κατέγραψαν αύξηση κατά 69 φορές των ασθενών που προσήλθαν στα τµήµατα επειγόντων περιστατικών. Σε ένα από αυτά, οι ιατροί αναγκάστηκαν να τοποθετούν τους πάσχοντες από θερµοπληξία σε σακούλες γεµάτες µε πάγο προκειµένου να µειώσουν την εσωτερική τους θερµοκρασία. Η εξαντλητική ζέστη προκάλεσε περισσότερους από χίλιους θανάτους. Μία λεπτοµερής ανάλυση, που εκπονήθηκε µετά τον φονικό καύσωνα, διαπίστωσε ότι το συγκεκριµένο καιρικό φαινόµενο δεν θα µπορούσε να συµβεί χωρίς την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Η Κρίστι Εµπι, επικεφαλής του Κέντρου για την Υγεία και το Παγκόσµιο Περιβάλλον του Πανεπιστηµίου της Ουάσιγκτον, η οποία συνέβαλε στην έρευνα για τους καύσωνες, τονίζει ότι «εκατοµµύρια άνθρωποι υποφέρουν και πεθαίνουν αναίτια». Απευθυνόµενη στο συνέδριο της Αµερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης υπογράµµισε ότι οι µελέτες δείχνουν πως το ένα τρίτο των θανάτων εξαιτίας υπερβολικά υψηλών θερµοκρασιών συνδέεται µε την κλιµατική αλλαγή.

Η Κασσάνδρα Ρότζερς, κλιµατολόγος του πολιτειακού πανεπιστηµίου της Ουάσιγκτον, έδειξε ότι ο αριθµός των ηµερών µε ακραία ζέστη κατ’ έτος εκτινάχθηκε από τις 20 τη δεκαετία του 1980, σε περίπου 150 φέτος. «Σχεδόν καθηµερινά, από τον Ιούνιο µέχρι τον Σεπτέµβριο, καταγράφονται δύο ή περισσότερα περιστατικά καύσωνα σε όλο τον κόσµο», υπογράµµισε.

Ολοι οι ειδικοί συµφωνούν ότι ο πλανήτης θα εξακολουθήσει να αλλάζει. Η χρήση ορυκτών καυσίµων θα απελευθερώσει ακόµα περισσότερα αέρια που ευθύνονται για την άνοδο της ατµοσφαιρικής θερµοκρασίας, εγκλωβίζοντας τον πλανήτη στη δίνη των ακραίων φαινοµένων.

Το διοξείδιο του άνθρακα

«Εξακολουθούµε να απελευθερώνουµε διοξείδιο του άνθρακα και αυτό σηµαίνει ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί», επισηµαίνει η Σόνια Σενεβιράτνε, καθηγήτρια κλιµατικής ανάλυσης στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης και ειδική στα ακραία καιρικά φαινόµενα. «∆υστυχώς όσα βιώσαµε φέτος δεν είναι η “νέα κανονικότητα”. Πρέπει να προετοιµαστούµε για πολύ χειρότερα καλοκαίρια», υπογραµµίζει, τονίζοντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη να βρεθεί τρόπος για την άµεση και ριζική µείωση των εκποµπών αυτών των αερίων. «Ακόµα και µία απειροελάχιστη αύξηση ή µείωση της θερµοκρασίας είναι πολύ σηµαντική», καταλήγει.

Η ωκεανογράφος Σούζαν Λοζιέ, πρύτανης του Κολεγίου Επιστηµών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια και πρόεδρος της Αµερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης, διερωτάται αν οι καταστροφές που βιώσαµε το 2021 δεν αρκούν για να συνειδητοποιήσουµε τι συµβαίνει. «Τι πρέπει να συµβεί ακόµα προτού αποφασίσουµε ότι πρέπει να αλλάξουµε ριζικά τον τρόπο που ζούµε, ταξιδεύουµε και παράγουµε την τροφή µας. Πόσο πρέπει να επιδεινωθεί η κατάσταση για να αντιληφθούµε την αλήθεια;» καταλήγει.

Ο Ζαν Πόλντερµαν, δήµαρχος του Λίτον στη Βρετανική Κολοµβία του Καναδά, παραδέχεται ότι το κόστος της κλιµατικής αλλαγής έχει γίνει σαφές. To καλοκαίρι οι δασικές πυρκαγιές προκάλεσαν τεράστιες ζηµιές στο Λίτον, καταστρέφοντας δεκάδες κατοικίες και εξαναγκάζοντας τους κάτοικους να τις εγκαταλείψουν προκειµένου να σωθούν. Πιο πρόσφατα, καταρρακτώδεις βροχές και πληµµύρες κατέστρεψαν το οδικό δίκτυο, δηµιουργώντας νέα προβλήµατα.

Ο δήµαρχος σκέφτεται σήµερα τρόπο ανοικοδόµησης του Λίτον ώστε να αντέχει τα ακραία καιρικά φαινόµενα. Το µόνο για το οποίο είναι σίγουρος είναι η κλιµατική αλλαγή. Μέσα σε ένα χρόνο είδε τις φλόγες να καταπίνουν τα σπίτια φίλων και γειτόνων και τις βιβλικές βροχές να πνίγουν την επαρχία. «Πίστευα ότι η κλιµατική αλλαγή είναι πρόβληµα που θα έπρεπε να λύσει η επόµενη γενιά. Οµως είναι αναγκαίο να δράσουµε τώρα. Αύριο θα είναι πολύ αργά».

Διονυσία Βορίδη Καθημερινή