Ολοένα και πιο σοβαρές γίνονται οι απειλές για τον προϋπολογισμό, εξαιτίας των δικαστικών αποφάσεων που ανατρέπουν μνημονιακές περικοπές σε μισθούς δημοσίων υπαλλήλων και συντάξεις.

Τελευταία εξέλιξη στο μέτωπο αυτό, η προχθεσινή απόφαση του ΣΤ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και του επιδόματος αδείας σε δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίες επεβλήθησαν το 2012. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, σε περίπτωση που η απόφαση αυτή οριστικοποιηθεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ, στην οποία θα παραπεμφθεί τώρα το θέμα, το κόστος για τον προϋπολογισμό θα είναι της τάξης των 800 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Το ποσό αυτό είναι περίπου στο ύψος των δημοσιονομικών παρεμβάσεων του προϋπολογισμού του 2019 (910 εκατ. ευρώ), όπως το επίδομα στέγασης, η μείωση του ΕΝΦΙΑ κ.λπ., οι οποίες είναι μόνιμου χαρακτήρα. Επομένως, προκειμένου να διατηρηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, σε περίπτωση αποκατάστασης των δώρων των δημοσίων υπαλλήλων και μόνιμης επιβάρυνσης του προϋπολογισμού με 800 εκατ. ευρώ, θα έπρεπε να περικοπούν αυτές οι παρεμβάσεις ή να γίνουν άλλες ισόποσες περικοπές ή αυξήσεις φόρων. Αυτό άλλωστε έχει ζητήσει η Κομισιόν στην πρώτη της έκθεση της μεταμνημονιακής ενισχυμένης εποπτείας, μιλώντας για την ανάγκη αντισταθμιστικών μέτρων, σε περίπτωση που οι κίνδυνοι εξαιτίας των δικαστικών αποφάσεων γίνουν πραγματικότητα.

Επιπλέον, το δημοσιονομικό κόστος των αναδρομικών θα είναι 2,4 δισ. ευρώ αν δοθούν από το 2015 ή 4,8 δισ. ευρώ αν δοθούν από το 2012. Αυτά τα μεγέθη αφορούν τη χορήγηση των αναδρομικών σε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και όχι μόνο σε όσους έχουν προσφύγει. Εν ολίγοις, σε τέτοια περίπτωση ο κάθε υπάλληλος θα πάρει αναδρομικά 1.000 ευρώ για κάθε χρόνο, ήτοι 6.000 ευρώ για την 6ετία. Υπενθυμίζεται ότι το 2010, με βάση τον νόμο 3845, είχε περικοπεί ο 13ος και ο 14ος μισθός των δημοσίων υπαλλήλων και είχε αντικατασταθεί με ένα ποσό 1.000 ευρώ τον χρόνο, το οποίο αντιστοιχούσε σε 500 ευρώ για δώρο Χριστουγέννων και από 250 ευρώ για δώρο Πάσχα και επίδομα αδείας. Στη συνέχεια, το 2012, με βάση τον νόμο 4093 είχε περικοπεί και τα 1.000 ευρώ αυτά, καταργώντας πλήρως τα δώρα για τους δημοσίους υπαλλήλους. Κατά τη συνάντηση τον περασμένο Οκτώβριο του προεδρείου της ΑΔΕΔΥ υπό τον πρόεδρό της Γιάννη Πάιδα με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο τελευταίος είχε υποστηρίξει ότι το κόστος από την επαναφορά του 13ου και του 14ου μισθού θα ήταν 1,6 δισ. ευρώ και αυτό είναι ένα ποσό που δεν μπορεί να το αντέξει ο κρατικός προϋπολογισμός. Η απόφαση, ωστόσο, του ΣτΕ αφορά τα δώρα όπως είχαν προκύψει από τις περικοπές και όχι την πλήρη αποκατάσταση του 13ου και του 14ου μισθού.

Το δυνητικό κόστος από την αποκατάσταση των δώρων των δημοσίων υπαλλήλων, ωστόσο, δεν είναι ο μόνος πονοκέφαλος για το υπουργείο Οικονομικών. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί η ενδεχόμενη επιστροφή αναδρομικών στους συνταξιούχους για τις περικοπές των συντάξεών τους (κύριες, επικουρικές, δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και επίδομα αδείας) που επεβλήθησαν το 2012 με τους νόμους 4051 και 4093. Σε τέτοια περίπτωση, το κόστος θα είναι δυσθεώρητο, καθώς υπολογίζεται ότι θα φθάσει τα 9-12 δισ. ευρώ, εφόσον δοθούν αναδρομικά για όλη την περίοδο 2015-2018. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι υφίσταται θέμα αναδρομικότητας, αλλά θεωρεί ότι το θέμα λύθηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου το 2016, επομένως μιλάει για αναδρομικά μόνο ενός έτους, περιορίζοντας έτσι το πιθανό κόστος περίπου στα 2,5 δισ. ευρώ. Ετσι, το συνολικό δημοσιονομικό κόστος από τα αναδρομικά των συντάξεων και των δώρων δημοσίων υπαλλήλων μπορούν να φθάσουν τα 11,5-17 δισ. ευρώ (2,4 έως 4,8 δισ. ευρώ από τα δώρα και 9-12 δισ. ευρώ από τις συντάξεις). Ενα κόστος μη διαχειρίσιμο.

Σε κάθε περίπτωση, οι δικαστικές αποφάσεις αποτελούν αυτή τη στιγμή τεράστια απειλή για τον προϋπολογισμό, κάτι που έχει επισημάνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρώτη έκθεση της ενισχυμένης εποπτείας που εξέδωσε. Συγκεκριμένα, εκεί ανέφερε ότι υπάρχει ο κίνδυνος να αχρηστευθούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις των προγραμμάτων, εξαιτίας δικαστικών αποφάσεων που αφορούν τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις του 2012, 2015 και 2016, καθώς και την κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων το 2012.

Ειρήνη Χρυσολωρά (Καθημερινή)