Άμεσα αναμένεται να δουν οι καταναλωτές τη μείωση των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ, μετά την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου που προβλέπει την επιστροφή στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13% σε όλα τα τρόφιμα. Οι εκτιμήσεις θέλουν η μείωση της τιμής στο ράφι να κυμαίνεται στο επίπεδο του 10%. «Η μείωση της τιμής στο ράφι θα γίνει με την ψήφιση του μέτρου. Δεδομένου ότι μιλάμε για ΦΠΑ, τότε η αναπροσαρμογή θα είναι αυτόματη και δεν επηρεάζεται από το εάν υπάρχει απόθεμα προϊόντων, τα οποία τιμολογήθηκαν με τον υψηλότερο συντελεστή», αναφέρουν στη «Ν» στελέχη των σούπερ μάρκετ, ενώ σημειώνουν ότι η διαδικασία δεν επηρεάζει τη ρευστότητα των αλυσίδων σε όρους συμψηφισμού απόδοσης του ΦΠΑ.
Αντίστοιχα, όπως αναφέρουν στη «Ν» εκπρόσωποι της βιομηχανίας τροφίμων, «τη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ θα την καρπωθεί ο καταναλωτής... χωρίς να χρειαστεί να κάνει τίποτα η βιομηχανία. Αυτή η εξέλιξη είναι σημαντική για τους προμηθευτές εάν προσμετρηθεί ότι διανύουμε εποχές κατά τις οποίες ο “πόλεμος” των προσφορών και η πριμοδότηση της τιμής εντείνεται συνεχώς. Σαφώς και δεν σημαίνει ότι ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ θα περιορίσει τις προσφορές, αλλά θα βοηθήσει στην τόνωση της κατανάλωσης».
Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας
Όπως εξηγούν οι ίδιοι, στις θετικές άμεσες επιπτώσεις της είδησης της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στα τρόφιμα περιλαμβάνεται η βελτίωση της ψυχολογίας τόσο των καταναλωτών όσο και της αγοράς της οργανωμένης λιανικής και των προμηθευτών, καθώς η εξέλιξη αυτή αποτελεί «προμήνυμα» τόνωσης όχι μονάχα της κατανάλωσης αλλά και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης γενικότερα. Σε όρους βιομηχανίας, η υποχώρηση του συντελεστή φορολόγησης στα επίπεδα του 2015 κινείται στην κατεύθυνση και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων προϊόντων έναντι των αντίστοιχων ξένων αγορών.
Σημειώνεται ότι ο χαμηλότερος συντελεστής στα τρόφιμα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα εάν υπολογιστεί ότι από τον συνολικό τζίρο της αγοράς της οργανωμένης λιανικής τροφίμων, που υπολογίζεται στα 9,3 δισ. ευρώ, οι πωλήσεις στα συσκευασμένα τρόφιμα εκτιμάται ότι ανέρχονται στο 70%. Επισημαίνεται ωστόσο ότι δεν ήταν όλα τα τρόφιμα στο 24%, αλλά ορισμένες κατηγορίες τροφίμων οι οποίες τώρα θα επιστρέψουν στο 13%. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο του 2015 δεκάδες τρόφιμα που μέχρι τότε επιβαρύνονταν με 13% ΦΠΑ αποφασίστηκε να υπαχθούν στον συντελεστή 23% και εν συνεχεία, από την 1η Ιανουαρίου 2016, ο συντελεστής αυξήθηκε στο 24%.
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη αυτή προκαλεί αισιοδοξία, καθώς θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την πορεία της κατανάλωσης των προϊόντων τροφίμων, κατηγορία η οποία πέρυσι εμφάνισε αύξηση εσόδων περί το 2,2%, ενώ φέτος «τρέχει» ήδη με υψηλότερο ρυθμό και κατ’ επέκταση θα διευρύνει το καλάθι της νοικοκυράς, το οποίο σύμφωνα με τις εταιρείες ερευνών το 2018 διαμορφώθηκε στα 267 ευρώ, μηνιαία δαπάνη η οποία ήταν μειωμένη κατά 5,9% έναντι του 2017.
Ρεύμα: Στους επόμενους λογαριασμούς η ελάφρυνση
Από την έκδοση των επόμενων λογαριασμών αναμένεται να εφαρμοστεί ο νέος, μειωμένος ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, για ένα νοικοκυριό με μέση κατανάλωση η ελάφρυνση από την ελάττωση του συντελεστή εκτιμάται σε 35-40 ευρώ ετησίως, ενώ στο σύνολο όλων των κατηγοριών εγχώριων καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, το όφελος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 250 εκατ. ευρώ. Όπως είναι φυσικό, οι μεγαλύτερες ονομαστικές μειώσεις θα επέλθουν στις κατηγορίες πελατών με τις μεγαλύτερες καταναλώσεις (δηλαδή τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες), οι οποίες ωστόσο συμψηφίζουν το κόστος του ΦΠΑ. Όπως ανέφερε χθες σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Μανώλης Παναγιωτάκης, η μείωση της σχετικής επιβάρυνσης δεν θα έχει άμεση επίπτωση στα οικονομικά της επιχείρησης, αποτελεί όμως θετική εξέλιξη στην προοπτική βελτίωσης της εισπραξιμότητας.
Υψηλές προσδοκίες στην αγορά της εστίασης
Τόνωση της κατανάλωσης και πάταξη της φοροδιαφυγής αναμένει ως άμεσο όφελος από τη μείωση του ΦΠΑ η βιομηχανία της εστίασης, που προετοιμάζεται για μείωση τιμών σε υπηρεσίες και προϊόντα με την ενεργοποίηση του μέτρου, προσβλέποντας παράλληλα σε έμμεσα οφέλη από την προσδοκώμενη ενίσχυση του κύκλου εργασιών της.
Αν και δεν είναι ξεκάθαρο ότι η μείωση που επίκειται στο 13% από 24%, ήτοι στα επίπεδα του 2015, θα περάσει εξ ολοκλήρου στις τελικές τιμές καταναλωτή, η πλειονότητα των επιχειρηματιών, κυρίως οι μεγάλες οργανωμένες αλυσίδες, δηλώνει πρόθυμη να το κάνει άμεσα εφόσον το μέτρο τεθεί σε ισχύ από τον Ιούνιο.
Παράγοντες της αγοράς πάντως εκτιμούν ότι για λόγους ανταγωνισμού οι μεγάλοι παίκτες θα προβούν σε γενικευμένη και οριζόντια μείωση τιμών, όπου υπάρχει μείωση ΦΠΑ.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ο κλάδος εστίασης στη χώρα μας είναι Νο1 σε κρούσματα φοροδιαφυγής κι ως εκ τούτου βρίσκεται στο μικροσκόπιο των ελεγκτικών αρχών.
Εξάλλου είναι συχνές οι περιπτώσεις μη έκδοσης αποδείξεων, κυρίως από μικρά/επώνυμα σημεία πώλησης της ελληνικής επικράτειας και πολλές από αυτές φθάνουν σε γνώση των Αρχών και κατόπιν καταγγελιών τόσο από Έλληνες καταναλωτές όσο και από τουρίστες, με εύκολες παρενέργειες στη φήμη των υπηρεσιών/προϊόντων της χώρας προς τους ξένους επισκέπτες της.
Διερευνώντας τις πρώτες αντιδράσεις των επιχειρηματιών καταγράφουμε τη θετική υποδοχή του μέτρου από την ηγεσία του Ομίλου Εστίασης Vivartia, που κατέχει ηγετική θέση στον κλάδο, με ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο σημάτων. «Ενθαρρυντική η εξέλιξη για ένα θέμα που αποτελούσε επιτακτική ανάγκη για την αγορά», μεταφέρεται χαρακτηριστικά στη «N» από αρμόδια στελέχη. Εξάλλου, επί σειρά ετών ο κ. Αθανάσιος Παπανικολάου (εκτελεστικός αντιπρόεδρος), από τη θέση που κατείχε στο παρελθόν ως επικεφαλής του Ομίλου Εστίασης της Vivartia αλλά και ως πρόεδρος του Συνδέσμου Επώνυμων Οργανωμένων Αλυσίδων Εστίασης (ΣΕΠΟΑ), είχε πρωτοστατήσει στην εκστρατεία αποκλιμάκωσης του ΦΠΑ στην εστίαση. Ήδη από τον Ιούλιο του 2015, που ο συντελεστής αυξήθηκε στο 23% (πριν πάει στο 24% από την 1η Ιανουαρίου 2016) ως αποτέλεσμα μιας βίαιης δέσμης φορολογικών μέτρων που συνδέθηκαν με τα capital controls και τα μνημόνια, ο ΣΕΠΟΑ έθεσε τον ΦΠΑ Νο1 θέμα στην ατζέντα του. Επιχειρήματα όπως η φοροδιαφυγή από ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, που ασκεί αθέμιτο ανταγωνισμό στις μεγάλες εταιρείες οι οποίες λειτουργούν υπεύθυνα, αλλά και ο ανταγωνισμός από χώρες με πιο ελκυστικό τουριστικό προϊόν λόγω μειωμένου ΦΠΑ δεν βρήκαν ευήκοα ώτα σε κυβέρνηση και θεσμούς τα τελευταία χρόνια.
Έτσι η αγορά αντέδρασε με ικανοποίηση στις πρόσφατες εξαγγελίες, όπως μεταφέρει στη «N» και ο κ. Βλάσσης Γεωργάτος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Γρηγόρης Μικρογεύματα. «Η μείωση των έμμεσων φόρων είναι σημαντική για δύο κυρίως λόγους: α) μειώνει τα κίνητρα για φοροδιαφυγή και β) ενισχύει την κατανάλωση», αναφέρει μεταξύ άλλων. Εκτιμά ότι θα υπάρξει θετικός αντίκτυπος στο σύνολο της αγοράς, επιχειρήσεις και καταναλωτές. Επίσης, αναμένοντας τη θεσμοθέτηση του μέτρου -που κατά τις πληροφορίες θα εξειδικευθεί και θα ανακοινωθεί με κάθε λεπτομέρεια τις επόμενες ημέρες- δεσμεύεται να μετακυλήσει άμεσα στις τιμές το μεγαλύτερο μέρος της ελάφρυνσης.
Με «αστερίσκους» η ικανοποίηση των φορέων του τουρισμού
Θετικά αντιμετωπίζει ο ελληνικός τουρισμός την εξαγγελία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για μείωση των συντελεστών ΦΠΑ. Ωστόσο, τόσο ο ΣΕΤΕ όσο και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων επισημαίνουν ότι χρειάζεται περαιτέρω αποκλιμάκωση, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος σε επιστολή του προς το υπουργείο Οικονομικών επισημαίνει ότι η ανακοίνωση για τη μείωση συντελεστών ΦΠΑ σε εστίαση και ενέργεια (άμεσα) και στη διαμονή (από την 01.01.20) είναι εξέλιξη σε σωστή βάση και κατεύθυνση. Άλλωστε, αναφέρει, πρόκειται για μέτρα με γνωστές θετικές επιδράσεις στον τουριστικό τομέα, που έχουν λειτουργήσει αποτελεσματικά και στο παρελθόν.
Τονίζει όμως ότι στην εξαγγελθείσα δέσμη μέτρων απουσιάζει πρόβλεψη για το κομβικό ζήτημα των μεταφορών, παρά το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος συντελεστής ΦΠΑ αυξήθηκε, από το 2015, από 13% σε 24%.
«Υπενθυμίζεται ότι η υπερφορολόγηση στον κλάδο των μεταφορών επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, αλλά έχει και ευρύτερες κοινωνικές προεκτάσεις, λόγω της νησιωτικότητας της χώρας» σημειώνει ο κ. Ρέτσος και καταλήγει:
«Οποιαδήποτε κίνηση αποκλιμάκωσης φορολογικών συντελεστών οφείλει να υπηρετεί μια συνολική στρατηγική και στο πλαίσιο αυτό ζητούμε την ένταξη σχετικής ρύθμισης στο άμεσο πακέτο παροχών, που χθες εξήγγειλε ο πρωθυπουργός».
Ανάλογη είναι και η θέση που εξέφρασε ο πρόεδρος της ΠΟΞ Γρηγόρης Τάσιος. «Η επιστροφή του ΦΠΑ στην εστίαση από το 24% στο 13%, αλλά και η εξαγγελία για μείωση του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 11% από 1ης/1/2020, είναι μέτρα που δικαιούμαστε απολύτως ως κλάδος, για να συνεχίσουμε την προσπάθεια να βάζουμε πλάτη για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση» τονίζει ο κ. Τάσιος και προσθέτει: «Θα συνεχίσουμε τον διάλογο και θα πιέζουμε την κυβέρνηση και τα κόμματα για περαιτέρω ελάφρυνση των βαρών του ελληνικού ξενοδοχείου (μείωση εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών για όλους τους εργαζόμενους, κατάργηση φόρου διαμονής, χωροταξικό, ρύθμιση για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις κ.ά.) ώστε να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά του, για να εξακολουθήσει να έχει ο κλάδος πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας».

Η Ναυτεμπορική