Με νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα ξεκινήσει το επόμενο σχολικό έτος, τόσο για τους μαθητές των Γυμνασίων και Λυκείων, όσο και για τους μικρότερους των Δημοτικών και των Νηπιαγωγείων.
Το νέο πρόγραμμα, το οποίο είχε προαναγγείλει το υπουργείο Παιδείας, θα εισαχθεί και στις δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης από την επόμενη σχολική χρονιά, ενώ έχει ήδη καταρτιστεί και δημοσιευθεί σε ΦΕΚ ο οδηγός σπουδών για τους εκπαιδευτικούς.

Το πρόγραμμα θα διατρέχει σχεδόν όλη τη σχολική ζωή των μαθητών, προσαρμοσμένο στις ανάγκες και στις δυνατότητες των διαφορετικών ηλικιών, τάξεων, καθώς και στα χαρακτηριστικά κάθε σχολικής μονάδας με βάση την περιοχή, όπως είχε αναφέρει ο Κυριάκος Πιερρακάκης κατά την παρουσίαση των 11 αλλαγών σε όλες τις βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης.

Με το πρόγραμμα αυτό, η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα που εναρμονίζει το πρόγραμμα σπουδών της με τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Σκοπός είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες να εκπαιδευτούν στο ευ ζην, στη φροντίδα του περιβάλλοντος, στην κοινωνική ευθύνη και τη δημιουργική σκέψη. Μέσω των εργαστηρίων δεξιοτήτων, τα προγράμματα σπουδών εμπλουτίζονται με δράσεις για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνικής ευθύνης και της βοήθειας στους συμπολίτες μας ενώ δίνεται έμφαση σε σχολικές ημέρες αφιερωμένες στη ζωοφιλία, τον αθλητισμό, την ψυχική υγεία και άλλα. Ειδικότερα, σε όλες τις τάξεις από το νηπιαγωγείο έως και τη Γ΄ Λυκείου θα εισαχθούν ως διακριτή ζώνη του προγράμματος σπουδών οι «ομαδικές εθελοντικές δράσεις ενεργού πολίτη», όπως ονομάζονται.

Η σύνδεση των Δράσεων Ενεργού Πολίτη με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ γίνεται μέσα από την εφαρμογή πρακτικών και στοχευμένων προγραμμάτων που συνδυάζουν την εκπαίδευση, τη δράση και τον κοινωνικοκριτικό στοχασμό. Οι πρωτοβουλίες έχουν στόχο να προάγουν την ενσωμάτωση της αειφορίας στα εκπαιδευτικά προγράμματα και την αλλαγή παραδείγματος στην εκπαιδευτική διαδικασία θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία σχολείων που ενστερνίζονται την αειφορία και υιοθετούν τη βιώσιμη προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα.

Το Πρόγραμμα Σπουδών οργανώνεται σε 17 θεματικές ενότητες, που αντιστοιχούν στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs), και απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες τεσσάρων (4) ηλικιακών επιπέδων: Νηπιαγωγείο έως Γ’ τάξη του Δημοτικού, Δ’ έως ΣΤ’ τάξη του Δημοτικού, Γυμνάσιο και Λύκειο. Τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα επιτυγχάνονται μέσω προγραμμάτων δράσεων ενίσχυσης της ενεργού πολιτειότητας, εργαστηρίων δεξιοτήτων, επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, σχολικών δραστηριοτήτων και δράσεων που σχετίζονται με ημέρες αφιερωμένες σε θέματα αειφορίας και ενεργού πολιτείας, όπως η Ημέρα Αθλητισμού, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, και η Πανελλήνια Σχολική Ημέρα Φιλοζωίας.

Η μεθοδολογική προσέγγιση του Προγράμματος Σπουδών εστιάζει στην ολιστική, διαθεματική και διεπιστημονική ανάλυση των θεμάτων, προκειμένου να αναδειχθεί η πολυπλοκότητα και η ποικιλία των παγκόσμιων προκλήσεων. Έτσι, οι μαθητές και οι μαθήτριες αναγνωρίζουν τα προβλήματα, σκέφτονται κριτικά για τις λύσεις τους, συνεργάζονται για να προτείνουν εναλλακτικές και εφαρμόζουν στρατηγικές που προάγουν τη βιωσιμότητα. Κάθε θεματική ενότητα μπορεί να διαχέεται μεταξύ των γνωστικών αντικειμένων, οδηγώντας στη διαμόρφωση ενός κοινού οράματος σε επίπεδο σχολικής μονάδας και κοινότητας, προωθώντας ουσιαστικά την επίτευξη των στόχων. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκπαιδευτικοί, είτε ατομικά είτε σε ομάδες, είναι σημαντικό να ξεπεράσουν τα παραδοσιακά όρια των μαθημάτων και των θεματικών ενοτήτων, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας κατάλληλες δράσεις ενεργού και ολιστικού χαρακτήρα, πλήρως εναρμονισμένες με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σπουδών και όσες σχετικές σχεδιάζονται και υλοποιούνται από τους εκπαιδευτικούς σε συνεργασία με τους μαθητές και τις μαθήτριες, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός σχολείου που ενσωματώνει την πολιτική/ κοινωνική αυτενέργεια, τη συμμετοχικότητα και τη συμπερίληψη. Αυτό το μοντέλο ενθαρρύνει εξίσου τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική μάθηση, καθώς εκπαιδευτικοί και μαθητές/τριες αναπτύσσουν την ικανότητα και τη βούληση να συμμετέχουν κριτικά στις δημοκρατικές διαδικασίες. Έτσι, ενισχύεται η κριτική σκέψη και δημιουργείται ένα ανθεκτικό σχολείο που μπορεί να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις και να επιλύσει προβλήματα βιωσιμότητας σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Με τη συμμετοχή τους σε δράσεις ενεργού πολίτη που χαρακτηρίζονται από βιωματική, διερευνητική και αυθεντική μάθηση οι μαθητές και οι μαθήτριες:

α) Ευαισθητοποιούνται σχετικά με τα προβλήματα της κοινότητας (σχολικής, τοπικής και ευρύτερης),
β) σχεδιάζουν οργανωμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων,
γ) αναλαμβάνουν οργανωμένη δράση για την επίλυση ή την άμβλυνση των σχετικών προβλημάτων, με συνέπεια να καλλιεργούν και να ενισχύουν:

1. Την αυτογνωσία η οποία εξειδικεύεται ως αναγνώριση διαστάσεων της προσωπικότητας του/της μαθητή/ τριας, ως εντοπισμός νέων ενδιαφερόντων και αξιοποίηση πολλαπλών ικανοτήτων σε διάφορους τομείς,
2. την ανοικτότητα σε νέες προκλήσεις και στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων,
3. την κριτική αμφισβήτηση, η οποία καλλιεργεί την ανάπτυξη κριτικής σκέψης επί απόψεων και πάσης φύσεως στερεοτύπων,
4. τη στοχο-προσήλωση και δέσμευση στην επίτευξη στόχων,
5. τη συνεργασία με άλλους/ες σε ζεύγη ή σε ομάδες (κοινωνικές δεξιότητες, αποδοχή, προσαρμοστικότητα, κριτική αμφισβήτηση προκαταλήψεων, ενίσχυση διομαδικών σχέσεων, δεξιότητες συμβιβασμού αλλά και διεκδίκησης, συνδιαμόρφωση κανόνων, ενίσχυση του θετικού σχολικού κλίματος),
6. το αίσθημα υποχρέωσης συμμετοχής στη δημοκρατική λήψη αποφάσεων και της ανάληψης πρωτοβουλιών εντός του κοινωνικού γίγνεσθαι,
7. την ανάδειξη ηθικών διαστάσεων για διάφορες επιλογές και δράσεις, καθώς και κοινών αξιών σε επίπεδο ομάδας,
8. τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης, που ενισχύουν την επικοινωνία-συνεργασία, την κριτική σκέψη, την επίλυση προβλημάτων, τη λήψη αποφάσεων και την ανάληψη πρωτοβουλίας, με σκοπό να προάγουν την ποιότητα ζωής, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την παροχή βοήθειας, τον σεβασμό και την προσφορά.

Ισίδωρος Ρούσσος (athina984.gr)