Ολο και στενότερα γίνονται τα περιθώρια για την κυβέρνηση για περαιτέρω μέτρα στήριξης και φοροελαφρύνσεις, μετά και τις ανακοινώσεις της περασμένης εβδομάδας από την Κομισιόν για παράταση μεν της ρήτρας γενικής διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας το 2023, αλλά με μέτρο για τις υπερχρεωμένες χώρες.
Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης προβλέπει αυτή τη στιγμή κινήσεις σε δύο στάδια: Περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας φέτος, με επίκεντρο τη συνέχιση της επιδότησης της βενζίνης μετά τον Ιούνιο, οπότε λήγει το fuel pass, αλλά και περαιτέρω ελαφρύνσεις για το 2023, με βασικότερη την επέκταση της αναστολής εισφοράς αλληλεγγύης στον δημόσιο τομέα και στους συνταξιούχους. Με δεδομένο ότι η χρονιά θα είναι εκλογική, είναι προφανής η σημασία του μέτρου αυτού ή και άλλων, ενδεχομένως.
Η εξασφάλιση δημοσιονομικού χώρου –ή αντίμετρων, σύμφωνα με τη μνημονιακή ορολογία– είναι απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση. Για φέτος, ο δημοσιονομικός χώρος με τα σημερινά δεδομένα έχει εξαντληθεί, διαμηνύουν τα οικονομικά στελέχη της κυβέρνησης και παραπέμπουν σε ενδεχόμενη καλύτερη πορεία των φορολογικών εσόδων και του τουρισμού, ή –ακόμη καλύτερα– της τιμής του φυσικού αερίου, προκειμένου να βρεθούν περιθώρια για νέες ελαφρύνσεις. Οι ενδείξεις, με βάση τα έσοδα του πρώτου τετραμήνου, που παρουσίασαν υπεραπόδοση 1,7 δισ. ευρώ, είναι μάλλον θετικές, αν και εμφανίστηκαν σημαντικές ρωγμές στα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καυσίμων. Η πορεία των εσόδων του Μαΐου θα δώσει μια πιο καθαρή εικόνα, σε συνδυασμό και με την τουριστική κίνηση, προκειμένου να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις.
Σε δεύτερο στάδιο, τον Ιούλιο αναμένεται να προσδιοριστούν, με βάση την επίσημη πρόταση της Κομισιόν, οι δημοσιονομικοί στόχοι και άρα τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα έχει το 2023 κάθε κράτος-μέλος και άρα και η Ελλάδα για δαπάνες στήριξης των νοικοκυριών, αλλά και μέτρα ελάφρυνσης.
Για τα υπερχρεωμένα κράτη, όπως η Ελλάδα, η Κομισιόν προϊδέασε ήδη ότι θα υπάρχει μια οροφή δαπανών, με βάση τη μεσοπρόθεσμη δυνητική αύξηση του ΑΕΠ, ένα μέγεθος που μένει να προσδιοριστεί. «Η γενική ρήτρα διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν παρατείνεται για να μπορέσουν τα κράτη-μέλη να ξοδέψουν περισσότερα», εξηγούν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου. Το αντίθετο, μάλιστα. Το 2023 προβλέπεται δημοσιονομική σύσφιγξη. Συγκεκριμένα, τα κράτη-μέλη με χαμηλό χρέος θα κληθούν να εφαρμόσουν δημοσιονομικά ουδέτερη πολιτική, ενώ αυτά με μέτριο και υψηλό χρέος θα κληθούν να μπουν σε τροχιά για μείωσή του, με κατεύθυνση το 60% του ΑΕΠ. «Είναι σαφώς περιοριστική η κατεύθυνση», σημειώνουν. «Η ανάπτυξη του 2022 πρέπει να χρησιμοποιηθεί για σύσφιγξη».
Η παράταση της ρήτρας γενικής διαφυγής για έναν ακόμη χρόνο, εξηγούν, προτάθηκε προκειμένου να υπάρχει η ευελιξία σε περίπτωση που τα πράγματα εξελιχθούν χειρότερα από τις προβλέψεις, να αντιδράσουν τα κράτη-μέλη. Δεδομένου ότι η νομισματική πολιτική θα γίνει αυστηρή, πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η δημοσιονομική πολιτική σε μια τέτοια περίπτωση.
Τα πράγματα θα γίνουν πιο συγκεκριμένα τον Ιούλιο, όταν η Επιτροπή υποβάλει την πρότασή της, όπου θα διευκρινίζεται αν από την οροφή της «δυνητικής ανάπτυξης», που θα είναι και οροφή αύξησης δαπανών, θα εξαιρούνται οι προσωρινές δαπάνες που θα γίνονται για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και οι επενδύσεις, ή κάποιες από αυτές. «Τον Ιούλιο θα έχουμε ένα νούμερο», υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών. Το βέβαιο είναι ότι τα περιθώρια δεν θα είναι μεγάλα, ιδίως για μια εκλογική χρονιά – εκτός αν οι εκλογές γίνουν τελικώς φέτος. Επίσης, οι επιτελείς του οικονομικού επιτελείου θυμίζουν ότι φραγμό στις επιθυμίες για δημοσιονομική επέκταση βάζει ούτως ή άλλως ο στόχος της επενδυτικής βαθμίδας. Μια απερίσκεπτη δημοσιονομική επέκταση μπορεί να τινάξει στον αέρα τον στόχο αυτό.

Eιρήνη Χρυσολωρά (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)