Οι τόνοι ανέβηκαν το απόγευμα της Τρίτης στο Μάτι. Σε ενημερωτική εκδήλωση, του «Παρατηρητηρίου για το Μάτι», σχετικά με τον απολογισμό δράσης και το τι μέλλει γενέσθαι μετά τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018, η οργή και η αγωνία κατοίκων που έδωσαν το παρών και ζητούσαν απαντήσεις σε αμέτρητα «γιατί;», για όσα δεν έχουν γίνει ακόμα στην πολύπαθη περιοχή τους, ήταν διάχυτη.
«Σχεδόν ένας χρόνος πέρασε κι ακόμα δεν έχουν βγει άδειες για επισκευή των σπιτιών μας» είπαν με απανωτές παρεμβάσεις τους οι Ματιώτες. Και όχι μόνο. Κατήγγειλαν πως βλέπουν ακόμα και σήμερα τον καρκινογόνο αμίαντο διάσπαρτο στις γειτονιές τους. Κορμούς και κλαδιά δέντρων συσσωρευμένα σε οικόπεδα, να συνιστούν νέα απειλή-πιθανή «βραδυφλεγή βόμβα». Επιπλέον, απαρίθμησαν και πως από τους 102 νεκρούς, σήμερα περισσότεροι από 50 εγκαυματίες εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται, πάνω από 3.000 σπίτια έχουν καταστραφεί ολικώς ή μερικώς, 14.000 στρέμματα γης αποτεφρώθηκαν (6.700 στον δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, 7.300 στον δήμο Μαραθώνος), τουλάχιστον 40.000 πεύκα κάηκαν.
«Το βασικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή για τους πυρόπληκτους είναι η μη αποκατάσταση των κατοικιών τους» σημείωσε ο Ματιώτης μηχανικός Χρήστος Αναγνώστου. «Ξαφνικά θυμήθηκαν όλους τους νόμους της Ελλάδας, μας τάραξαν στη νομιμότητα. Εμείς αυτό το πράγμα δεν το αντέχουμε, τη στιγμή που 120 οικογένειες (οι 55 από το Μάτι) εξακολουθούν να διαμένουν σήμερα σε κατασκηνώσεις, δίνουμε ακόμα πρωί-βράδυ 130 μερίδες φαγητού. Ζητάμε να προχωρήσει η αποκατάσταση, τουλάχιστον στο 50% των κτηρίων, στα "πράσινα" και στα "κίτρινα", που μπορούν να ξεκινήσουν να φτιάχνονται αύριο το πρωί κιόλας, αρκεί Υπηρεσίες όπως η Γενική Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και η Πολεδομία να επισπεύσουν» τόνισε.
«Με βάση αντίστοιχα ευρωπαϊκά παραδείγματα, από χώρες που δεν έχουν το δικό μας, ελληνικό γραφειοκρατικό σύστημα, η αποκατάσταση οικισμών μετά από μια τέτοια καταστροφή θα πάρει τρία χρόνια. Είμαστε πολύ πίσω από αυτό που θέλουμε όλοι μας, δηλαδή απ' το να γυρίσουμε σπίτια μας, στην κανονικότητα της ζωής μας. Υπάρχουν Υπηρεσίες που δεν αντιλαμβάνονται ότι εδώ πρόκειται για ειδική κατάσταση, ώστε να υπάρξει επιτάχυνση των διαδικασιών» είπε και ο Βαγγέλης Μπουρνούς, ο επανεκλεγείς δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου. «Τρία χρόνια για να μπούμε στα σπίτια μας;!» φώναξε έκπληκτη κι αγανακτισμένη μία από τις εγκαυματίες του Ματιού, μητέρα εξάχρονου γιου, που επίσης φέρει εκτεταμένα εγκαύματα από τη φωτιά. «Κι εγώ ο ίδιος δεν μπορώ να φτιάξω το σπίτι μου, γιατί πρέπει πρώτα να έρθει το Κράτος να μου το γκρεμίσει. Προς το παρόν, μέχρι να βγει η σχετική προκήρυξη, είμαστε μπλοκαρισμένοι...» απάντησε ο κ. Μπουρνούς.
Υπουργείο Υποδομών: Τι κάναμε
«Όλα αυτά που τώρα αντιμετωπίζουμε, δεν τα έχουμε συναντήσει ξανά. Στο Μάτι τα περισσότερα κτήρια είναι χωρίς άδειες, κολλήσαμε λοιπόν εξ αρχής. Τα προβλήματα είναι ασύλληπτα, κάθε φορά βρίσκουμε κι ένα νέο μπροστά μας. Έχουμε ένα σωρό θέματα να λύσουμε, αλλά μόνο 30 μηχανικούς για ολόκληρη τη χώρα, δε βοηθούν και οι ιδιώτες μηχανικοί» είπε η Μαρία Κλεάνθη, γενική διευθύντρια Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών στο υπουργείο Υποδομών. Όπως ανέφερε, «έως τώρα έχουμε βγάλει 300 εγκρίσεις για ανακατασκευές (οι 105 για το Μάτι), ωστόσο δεν έχει βγει ακόμα καμία οικοδομική άδεια». Η ίδια σημείωσε πως, σε σύνολο 456 (μετά και τους επανελέγχους) «κόκκινων» κτηρίων και στους δύο πληγέντες δήμους (Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνος), όλο αυτό το διάστημα, μέχρι τον Δεκέμβριο, έγιναν μόνο 60 κατεδαφίσεις κατεστραμμένων κατοικιών, κι αυτές εθελοντικά, από δύο μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες. Στο επόμενο διάστημα, άμεσα, όπως είπε, θα γκρεμιστούν άλλες 120 «κόκκινες» οικίες, την ώρα που σε περίπου 40 άλλες περιπτώσεις οι ίδιοι οι πληγέντες ανέλαβαν το γκρέμισμα των σπιτιών τους. Συνολικά, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια, έχουν εκδοθεί μόνο 45 πρωτόκολλα κατεδάφισης, 130 είναι οι εγκρίσεις ανακατασκευής σπιτιών, 242 κάτοικοι έχουν λάβει επιδότηση ενοικίου (οι 107 από το Μάτι) και 225 πήραν αποζημίωση περιβάλλοντος χώρου.
«Αγκάθι» ο αμίαντος
Όπως εξήγησε η κ. Κλεάνθη, για να προχωρήσει η διαδικασία κατεδάφισης ενός κατεστραμμένου κτηρίου της περιοχής, θα πρέπει απαραίτητα να έχει ολοκληρωθεί η συλλογή του αμίαντου, με πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη, που οφείλει να δηλώσει ότι το σπίτι του έχει το επιβλαβές για την υγεία υλικό αυτό. Παρόλ' αυτά, όπως περιέγραψε, μόλις 260 είναι οι σχετικές δηλώσεις κι ο αμίαντος έχει ήδη απομακρυνθεί μόνο από 180 «κόκκινα» σπίτια. Η γενική διευθύντρια, πάντως, παραδέχτηκε πως επί μήνες, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, η διαδικασία συλλογής του αμίαντου «σκάλωσε», καθώς έληξαν οι εργολαβίες με τις εταιρείες που αναλαμβάνουν να τον μαζέψουν, αφού στην αρχή του χρόνου δεν υπήρχαν χρήματα, αλλά «τώρα νέες συμβάσεις υπογράφηκαν». «Σε κάθε περίπτωση, στον πολίτη είναι η ευθύνη για τον αμίαντο. Όπως και να' χει, θα λήξει άμεσα το θέμα αυτό στα "κόκκινα" κτήρια, ώστε να περάσουμε και στα υπόλοιπα σπίτια» δεσμεύτηκε η επικεφαλής της αρμόδιας Υπηρεσίας του υπουργείου Υποδομών. «Από τις 18 Ιανουαρίου οι σάκοι με τον αμίαντο είναι έξω από το σπίτι μου» παρατήρησε ο Κώστας Μπούφης, δημοτικός σύμβουλος Μαραθώνα. «Ο δήμος δεν έχει καμία υποχρέωση να τον μαζέψει από τους δρόμους. Αλλά μην τον πειράζετε, για να μη κινδυνέψετε. Μόνον οι εξειδεικευμένες εταιρείες ξέρουν να τον απομακρύνουν όπως πρέπει, έργο δύσκολο και υψηλού κόστους (3,5 εκατ. ευρώ). Είναι παραβατική συμπεριφορά η απομάκρυνσή του από τους πολίτες, δεν θα τύχει επιείκειας από μέρους μας» ξεκαθάρισε ο δήμαρχος, Βαγγέλης Μπουρνούς.
Ακόμα ξεσπιτωμένοι
«Προσπάθειες καταβάλλονται, αλλά στην ουσία πολύ λίγα πράγματα έχουν γίνει στην πράξη. Οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες έχουν θέμα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ τους, θα μπορούσαν τα πράγματα να κινούνται πιο γρήγορα. Στην πραγματικότητα, ούτε στον Νέο Βουτζά που είναι εντός σχεδίου έχει γίνει κάτι στο κομμάτι της αποκατάστασης» υποστήριξε ο Αλέξανδρος Ανδρονόπουλος, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Κατοίκων από το Μάτι Αττικής (ΣΕΚΜΑ). «Είναι επιτακτική ανάγκη η επίσπευση της διαδικασίας έκδοσης αδειών επισκευής. Και όχι μόνο, σκεφτείτε ότι μόλις τώρα, 11 μήνες μετά, άρχισαν να δίνονται οι πρώτες ολόκληρες συντάξεις χηρείας ή να διορίζονται συγγενείς θυμάτων. Μιλάμε για την απόλυτη γραφειοκρατία...» είπε με τη σειρά της η δημοσιογράφος-πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου Νέου Βουτζά, που προανήγγειλε «δυναμικές κινητοποιήσεις», αν δεν εκκενωθεί άμεσα το οικόπεδο Αντωνίου, όπου στοιβάζονται τα αποκαΐδια.
Όπως επισημάνθηκε από τους ομιλητές, μπορεί η υλοτόμηση των καμένων να έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό, δε συμβαίνει το ίδιο και με τους καθαρισμούς της γης από τα καμμένα απομεινάρια, δέντρα κι άλλα υλικά. Αντιθέτως, παραμένουν στοιβαγμένα σε οικόπεδα, αλλά και στους δρόμους, καθώς έληξαν οι συμβάσεις με τις εταιρείες που είχαν αναλάβει τον θρυμματισμό τους. «Τις επόμενες μέρες αναμένεται να τεθεί σε ισχύ νέα σύμβαση, για να ξεκινήσει και πάλι ο θρυμματισμός της καμμένης οργανικής ύλης, το 80% του συνόλου της είναι τώρα σε ένα οικόπεδο» είπε ο δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου, Βαγγέλης Μπουρνούς, που θα ζητήσει και χρηματοδότηση για αυτοκινούμενο θρυμματιστή. Όπως είπε, «όλα αυτά πρέπει να θρυμματιστούν επιτόπου, ώστε να μη χρειαστεί να μεταφερθούν αλλού. Προς το παρόν, έχουμε φροντίσει και υπάρχει εκεί 24ωρη φύλαξη από πυροσβεστικό όχημα - ως δήμος εμείς μόνο εθελοντές μπορούμε να διαθέσουμε. Σε κάθε περίπτωση, και οι γειτονικοί δήμοι (ο Μαραθώνας) θα πρέπει να μεριμνήσουν. Να αναλάβουν το δικό τους κομμάτι ευθύνης, γιατί είμαστε ακόμα μακριά, το έργο αυτό, της αποκάθαρσης, έχει ορίζοντα διετίας» υπογράμμισε.
Και οι βροχές του χειμώνα, και τα διάσπαρτα ξερόχορτα που ξεπρόβαλαν προκαλούν ανησυχία στους ντόπιους, συνιστούν - λένε- ξανά, εν μέσω καλοκαιριού, καύσιμη ύλη-κίνδυνο για νέο παρανάλωμα του πυρός. «Όλο αυτό το διάστημα, σε Μάτι και Βουτζά είμαστε μόνοι μας, ουσιαστικά δεν έχουμε καμία συμπαράσταση. Προσπαθούμε, αλλά δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα...» είπε με νόημα ο δημοτικός σύμβουλος Μαραθώνα Κώστας Μπούφης, την ώρα που ο Αλέξανδρος Ανδρονόπουλος, από τη ΣΕΚΜΑ, υπενθύμιζε πως «το Κράτος δεν έχει κάνει καμία δουλειά για τους εγκαυματίες, μόνον οι εθελοντές το τρέχουμε...» και η Έμυ Κροκίδη σημείωνε πως οι εθελοντικές δεντροφυτεύσεις δεν αρκούν, για να ξαναπάρει χρώμα και ζωή η πληγείσα περιοχή.
Την εκδήλωση, που συντόνισε ο δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου, οργάνωσε, στο ξενοδοχείο «Μάτι», το Παρατηρητήριο για το Μάτι (matiobserver.gr), με τη στήριξη της Πρωτοβουλίας για τη Δημοσιογραφία.

Πέτρος Στεφανής (naftemporiki.gr)