Προετοιμασμένη για την πιθανότητα συνδυασμένης κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Κυπριακή υφαλοκρηπίδα ακόμα και εντός του Οκτωβρίου είναι η Αθήνα καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις και οι πληροφορίες ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται για διεύρυνση των ερευνών και γεωτρήσεων.

Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται κινητικότητα στο λιμάνι του Τασουτσού στη Νότια Τουρκία, όπου βρίσκονται αγκυροβολημένα δύο νέα βοηθητικά πλοία τα οποία προμηθεύτηκε η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (ΤΡΑΟ) προκειμένου να συνοδεύσει σε νέες έρευνες το «Ορούτς Ρέις». Το “Ορούτς Ρέις” αναμένεται να πλεύσει προς τη περιοχή στις αρχές Οκτωβρίου. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές στο «Ορούτς Ρέις» έχουν γίνει τέτοιες αναβαθμίσεις που μεγιστοποιούν τις δυνατότητές του, και σχεδόν διπλασιάζουν την έκταση των ερευνών του σε πλάτος από τα σχεδόν 2,5 χιλιόμετρα στα σχεδόν 4.

Στην Αθήνα εξετάζεται ως ένα αρνητικό, αλλά όχι απίθανο, σενάριο το ενδεχόμενο το «Ορούτς Ρέις» να επιστρέψει στη περιοχή που ορίζεται ως “Demre” στο νοητό τρίγωνό που δημιουργείται μεταξύ Ρόδου και συμπλέγματος του Καστελόριζου, εντός, δηλαδή της δυνητικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Ελλάδας. Και τούτο διότι πρόκειται για μια περιοχή στην οποία το 2020 το «Ορούτς Ρέις» δεν κατόρθωσε να κάνει τρισδιάστατες (3D) αλλά μόνο δισδιάστατες (2D) έρευνες. Σε περίπτωση που οι Τούρκοι επιλέξουν να προχωρήσουν προς αυτή τη κατεύθυνση εξετάζεται η πιθανότητα να συνδυαστεί με την ταυτόχρονη προώθηση του γεωτρύπανου «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» στο βόρειο τμήμα του οικοπέδου 6 της Κυπριακής ΑΟΖ. Δεδομένου ότι στις αρχές Οκτωβρίου λήγει η ισχύς της NAVTEX βάσει της οποίας το γεωτρύπανο εκκίνησε εργασίες μεταξύ Τουρκίας και Κατεχόμενης Κύπρου, εξετάζεται το ενδεχόμενο της δραστηριοποίησης στο οικόπεδο 6. Από τις πληροφορίες που βρίσκονται στη διάθεση των ελληνικών αρχών, φαίνεται ότι στη περιοχή στα ανοιχτά του Κόλπου της Αττάλειας όπου δραστηριοποιείται το «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» υπάρχουν ενδείξεις για κοιτάσματα φυσικού αερίου. Εν ολίγοις, αν μετά τις 7 Οκτωβρίου το «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» συνεχίσει τις γεωτρήσεις στη περιοχή ή κινηθεί προς τη Κυπριακή ΑΟΖ, είναι αποκλειστικά πολιτική απόφαση.

Την ίδια στιγμή χθες, από τη Τουρκική πλευρά συνεχίστηκε το μπαράζ επιθετικών ανακοινώσεων, αυτή τη φορά με αφορά την ιστορική ορολογία της Μικρασιατικής Καταστροφής. Σε ανακοινωθέν του τουρκικού ΥΠΕΞ υποστηρίχθηκε ότι «μέσα από μη ρεαλιστικές, παράλογες δηλώσεις και δραστηριότητες των ελληνικών αρχών με την ονομασία της “Μικρασιατικής Καταστροφής”, έχει ως στόχο (σ.σ. η Ελλάδα) να κάνει τον κόσμο να ξεχάσει την ήττα του ελληνικού στρατού κατά την εισβολή στην Ανατολία ως αποτέλεσμα της περιπέτειάς του πριν από 100 χρόνια και τα βάρβαρα εγκλήματα που διέπραξε κατά της ανθρωπότητας». Από την Αθήνα επελέγη να μην υπάρξει απάντηση που θα διαιωνίσει αυτή την άνευ ουσίας ανταλλαγή ανακοινώσεων. Επιπλέον, ο αντιπρόεδρος του ΑΚΡ Νουμάν Κουρτουλμούς έφθασε στο σημείο να παρομοιάσει την Ελλάδα με την Ουκρανία. «Όπως κάποιοι χάιδεψαν την πλάτη της Ουκρανίας και δημιούργησαν περιβάλλον σύγκρουσης με τη Ρωσία, τώρα με τον ίδιο τρόπο χαϊδεύουν την πλάτη της Ελλάδας και της λένε ‘’Είσαι λιοντάρι, είσαι τίγρης’’», δήλωσε ο κ. Κουρτουλμούς. Σημειώνεται, τέλος, ότι μεγάλη δυσαρέσκεια προκάλεσε στον ΣΥΡΙΖΑ (σύμφωνα με την Κουμουνδούρου) η αναφορά του βουλευτή Ξάνθης, Χουσεϊν Ζεϊμπέκ, που μίλησε για “τουρκική μειονότητα” στη Δυτική Θράκη.

Το «Ορούτς Ρέις» το 2020

Το ερευνητικό πλοίο «Ορούτς Ρέις» είναι, βεβαίως, γνωστό στην ελληνική κοινή γνώμη από την περίοδο Αυγούστου-Νοεμβρίου 2020, περίοδο κατά την οποία οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έφθασαν στο απόγειό τους. Το «Ορούτς Ρέις» αρχικά ξεκίνησε σε μια απόσταση σχεδόν 200 ναυτικά μίλια από το Καστελόριζο κινούμενο, με βάση διαδοχικές NAVTEX προς βορρά. Στα τέλη Οκτωβρίου του 2020 έφθασε να κινείται ακόμα και 6 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και το Καστελόριζο, σε μια επιχείρηση που εξελίχθηκε σε πόλεμο νεύρων. Με τις NAVTEX 1024/20, 1062/20, 1085/20, 1093/20, 1262/20 και 1314/20 το «Ορούτς Ρέις» άρχισε να κινείται σε μια πορεία από νότο προς βορρά, στα ανατολικά του 28ου μεσημβρινού (ο οποίος νοητά τέμνει τη Ρόδο περίπου στο μέσον) με το τελικό σκέλος των ερευνών να πραγματοποιείται σε απόσταση αναπνοής από τα παράλια των ελληνικών νησιών Ρόδου και Καστελόριζου. Υπενθυμίζεται ότι βασική αιτία απόπλου του «Ορούτς Ρέις», κατά τη τουρκική οπτική γωνία, ήταν η συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) Ελλάδας και Αιγύπτου στις αρχές Αυγούστου, κίνηση η οποία μέχρι και σήμερα αποτελεί το πλέον σημαντικό και εδραίο ελληνικό επιχείρημα κατά του Τουρκολιβυκού μνημονίου.

Προοίμιο της κρίσης ήταν η σταδιακή έξοδος του συνόλου του Τουρκικού Στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο ήδη από τις αρχές Ιουλίου του 2020, που οδήγησε και στην αντίστοιχη ανάλογη ανάπτυξη του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η αντιπαράθεση των δύο στόλων στην ανοιχτή θάλασσα οδήγησε και σε επικίνδυνες συναντήσεις. Η πλέον σημαντική και γνωστή στο ευρύ κοινό είναι η σύγκρουση της φρεγάτας «Λήμνος» του ΠΝ με τη φρεγάτα «Κεμάλ Ρέις» του Τουρκικού Ναυτικού. Ο εμβολισμός της τουρκικής φρεγάτας από τη «Λήμνος» οφειλόταν σε άγαρμπους χειρισμούς του κυβερνήτη του «Κεμάλ Ρέις» που λίγο έλειψε να οδηγήσουν σε σύγκρουση που θα προκαλούσε θύματα. Μέχρι και το τέλος της κρίσης του «Ορούτς Ρέις» το σύνολο του ΠΝ βρισκόταν στη θάλασσα, σε μια επιχείρηση που δοκίμασε για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση τις ικανότητες και τις αντοχές μονάδων και πληρωμάτων.

Βασίλης Νέδος (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)