Εκ βάθρων αναδιάταξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αναμένεται ότι θα προκαλέσει το σχέδιο της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας να προχωρήσει από το 2021 σε αυστηρή αξιολόγηση των ΑΕΙ και να θέσει υπό αίρεση το 20% της ετήσιας χρηματοδότησής τους, καθώς θα το παίρνουν μόνο εάν πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Ετσι, δεν αποκλείεται να υπάρξει κλείσιμο τμημάτων αλλά και λειτουργικός κλυδωνισμός ΑΕΙ – και δη περιφερειακών.
Ειδικότερα, χθες η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως ανακοίνωσε την ίδρυση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), με ενισχυμένες αρμοδιότητες, σε αντικατάσταση της προϋπάρχουσας Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ). Ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ θα ορίζεται με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του υπουργού Παιδείας και σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Επίσης, θα υπάρχει το Ανώτατο Συμβούλιο – επιτελικό όργανο για τις μείζονες αποφάσεις αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη, του στρατηγικού σχεδιασμού και της χρηματοδότησης των ΑΕΙ. Θα συμμετέχουν καθηγητές α΄ βαθμίδας από την Ελλάδα ή το εξωτερικό και το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (εκτελεστικό όργανο που θα αξιολογεί και πιστοποιεί τα ΑΕΙ και τα προγράμματα σπουδών). Θα συμμετέχουν εξειδικευμένοι καθηγητές α΄ βαθμίδας ανά γνωστικό αντικείμενο καθώς και εκπρόσωποι φοιτητών και κοινωνικών εταίρων. Τα μέλη τους θα επιλέγονται από τριμελές συμβούλιο επιλογής, αποτελούμενο από τον πρόεδρο και δύο καθηγητές α΄ βαθμίδας ανά γνωστικό αντικείμενο, ύστερα από δημόσια προκήρυξη.
Μεταξύ των καινοτομιών που εισάγονται είναι ότι το 80% της χρηματοδότησης των ΑΕΙ θα ορίζεται με βάση συγκεκριμένους, αντικειμενικούς δείκτες (π.χ. αριθμός εισακτέων, εκτιμώμενο κόστος ανά φοιτητή, διάρκεια προγραμμάτων σπουδών, εργαστήρια, διασπορά τμημάτων). Το υπόλοιπο 20% θα χορηγείται με βάση τις επιδόσεις κάθε ΑΕΙ σε συγκεκριμένους δείκτες· μεταξύ αυτών, είναι η επαγγελματική απορρόφηση των αποφοίτων, οι δράσεις εξωστρέφειας των ιδρυμάτων, η αναλογία πτυχιούχων/εισερχόμενων φοιτητών, ο αριθμός των δημοσιεύσεων και των ετεροαναφορών ανά καθηγητή. Προσοχή: κάθε ίδρυμα θα επιλέγει την ομάδα κριτηρίων στα οποία θέλει να αξιολογηθεί για να λάβει το 20% της ετήσιας χρηματοδότησης που του αναλογεί.
Ωστόσο, η κριτική που ασκείται στο σχέδιο του υπουργείου Παιδείας είναι ότι θέτει υπό αίρεση το 20% του προϋπολογισμού των ΑΕΙ, την ίδια στιγμή που τα ιδρύματα ετησίως ζητούν αύξηση της χρηματοδότησής τους, ενώ, ετησίως επίσης, λαμβάνουν έκτακτες χρηματοδοτήσεις. Φέτος, όπως παραδέχθηκε χθες η κ. Κεραμέως, ως έκτακτη χρηματοδότηση στα ΑΕΙ δόθηκαν περί τα 20 εκατ. ευρώ για να καλύψουν λειτουργικά έξοδα, όπως οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ. Μάλιστα, εκτιμάται ότι μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας κονδυλίων έχουν τα περιφερειακά ΑΕΙ χωρίς προσωπικό και υποδομές. Πόσο μάλλον που τα νέα τμήματα που ιδρύθηκαν την περασμένη άνοιξη από τον τέως υπουργό Κώστα Γαβρόγλου ακόμη δεν έχουν καν χρόνο να σταθούν ακαδημαϊκά στα πόδια τους, αφού λειτουργούν κυρίως με συμβασιούχους.
Επίσης, χθες ο αρμόδιος υφυπουργός Βασίλης Διγαλάκης παρουσίασε τη ρύθμιση για τη μείωση της γραφειοκρατίας στους Ειδικούς Λογαριασμούς Ερευνας των ΑΕΙ, οι οποίοι ωστόσο παραμένουν στο δημόσιο λογιστικό.
Ως προς τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η κ. Κεραμέως δήλωσε ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα και ότι θα προχωρήσουν οι διορισμοί στην ειδική αγωγή.

AΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)