Σε μείωση των προστίμων, έτσι ώστε αυτά να μην είναι εξοντωτικά και να μην οδηγούν την επιχείρηση σε «λουκέτο», προχώρησε η κυβέρνηση με διάταξη που προστέθηκε στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης το οποίο ψηφίσθηκε χθες.
Με τη διάταξη εξορθολογίζεται το ύψος των επιβαλλόμενων προστίμων, που είχαν φτάσει να είναι εξοντωτικά, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να μην εισπράττονται, γεμίζοντας με περισσότερα χρέη τη δεξαμενή των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η νέα ρύθμιση περιλαμβάνει και υποθέσεις για τις οποίες δεν έχουν εκδοθεί οριστικές πράξεις επιβολής προστίμου μέχρι την 29η Νοεμβρίου 2021. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η μείωση των προστίμων αφορά και υποθέσεις που εκκρεμούν ή για τις οποίες έχει εκδοθεί οριστική πράξη επιβολής προστίμου αλλά ο φορολογούμενος έχει προσφύγει κ.λπ.
Δεν υπάρχει προς το παρόν καμία διευκρίνιση από το υπουργείο Οικονομικών, αλλά ο νόμος αναμένεται να αποσαφηνισθεί με την έκδοση της σχετικής εγκυκλίου εφαρμογής του.
Παράλληλα, δημιουργούνται και άλλα προβλήματα. Για παράδειγμα, υπάρχουν εφορίες που, παρά το γεγονός ότι έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος, η έκδοση της πράξης καθυστερεί για μήνες, ενώ υπάρχουν και εφορίες που εκδίδουν την οριστική πράξη επιβολής προστίμου σε λίγες εβδομάδες. Ετσι, για μια υπόθεση που καθυστέρησε η έκδοση πράξης επιβολής, θα καταβληθεί το μικρότερο πρόστιμο της νέας διάταξης, ενώ για ίδια υπόθεση στην οποία η ΔΟΥ ήταν «γρήγορη», θα καταβληθεί το παλαιότερο υψηλότερο πρόστιμο.
Ειδικότερα, η τροπολογία ανά είδος παράβασης προβλέπει τα εξής:
1. Πρόστιμα για μη τήρηση λογιστικών βιβλίων: Για παραβάσεις μη τήρησης λογιστικών αρχείων και μη διαφύλαξης φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών (ΦΗΜ) και φορολογικών μνημών και αρχείων που δημιουργούν οι ταμειακές μηχανές:
– Επιβάλλεται πρόστιμο 15% επί των εσόδων από επιχειρηματική δραστηριότητα για κάθε ελεγχόμενο έτος, όπως αυτά προκύπτουν από τον μέσο όρο των δηλωθέντων εσόδων με τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των τριών τελευταίων φορολογικών ετών.
– Το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 10.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος για απλογραφικά βιβλία και 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος για διπλογραφικά βιβλία.
Με τη νέα διάταξη, τα πρόστιμα δεν μπορεί να είναι ανώτερα του τριπλάσιου του κατά περίπτωση κατώτερου προστίμου. Δηλαδή, για τα απλογραφικά το ανώτατο πρόστιμο φθάνει στις 30.000 ευρώ και στα διπλογραφικά στις 90.000 ευρώ.
Μέχρι τώρα το πρόστιμο ανερχόταν στο 15% επί των εσόδων, τα οποία ωστόσο δεν μπορούσαν να είναι χαμηλότερα των 10.000 ευρώ για απλογραφικά και 30.000 ευρώ για διπλογραφικά. Επί της ουσίας δεν υπήρχε ανώτατο όριο προστίμου.
2. Πρόστιμα για μη υποβολή δηλώσεων (νομικές οντότητες): Εστω και μία από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των τριών τελευταίων φορολογικών ετών να μην έχει υποβληθεί, το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των εσόδων των υποβληθεισών δηλώσεων και δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης απλογραφικών βιβλίων, και των 50.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον πρόκειται για υπόχρεο τήρησης διπλογραφικών βιβλίων. Με τη νέα διάταξη, το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι ανώτερο του τριπλάσιου του κατά περίπτωση κατώτερου προστίμου, δηλαδή 90.000 για απλογραφικά και 150.000 για διπλογραφικά.
Μέχρι σήμερα το πρόστιμο υπολογιζόταν επίσης με βάση τον μέσο όρο των εσόδων των υποβληθεισών δηλώσεων και δεν μπορούσε να είναι κατώτερο των 30.000 ευρώ ανά ελεγχόμενο έτος, εφόσον επρόκειτο για υπόχρεο τήρησης απλογραφικών βιβλίων, και των 50.000 ευρώ για διπλογραφικά. Ουσιαστικά και σε αυτή την περίπτωση δεν υπήρχε ανώτατο όριο.
3. Πρόστιμα για ταμειακές μηχανές: Οταν διαπιστώνεται η παραβίαση ή παραποίηση ή επέμβαση κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών (ΦΗΜ) καθώς και η έκδοση στοιχείων λιανικής πώλησης από ΦΗΜ ο οποίος δεν λειτουργεί με εγκεκριμένες προδιαγραφές, αναστέλλεται η λειτουργία όλων των επαγγελματικών εγκαταστάσεων από 2 έως 12 μήνες, ενώ παράλληλα επιβάλλεται πρόστιμο 100.000 ευρώ. Με τη νέα ρύθμιση, όταν ο υπαίτιος της παράβασης είναι ο κάτοχος – χρήστης του φορολογικού ηλεκτρονικού μηχανισμού, επιβάλλεται αναλόγως το ποσό του προστίμου, χωρίς να εφαρμόζονται τα ανώτατα όρια. Δηλαδή, επιβάλλεται πρόστιμο 15% επί του τζίρου της επιχείρησης, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 10.000 ευρώ για απλογραφικά και 30.000 ευρώ για διπλογραφικά βιβλία. Στην περίπτωση αυτή διατηρούνται τα πρόστιμα χωρίς να ισχύουν τα ανώτατα όρια.

Προκόπης Χατζηνικολάου (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)