Πέραν κάθε πρόβλεψης κινούνται οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού στην Ευρώπη, καθώς η ενεργειακή κρίση αποκτά όλο και πιο έντονο γεωπολιτικό χρώμα με την κλιμάκωση της διένεξης Ευρώπης – Ρωσίας για το ζήτημα της Ουκρανίας και τον αγωγό Nord Stream. O γεωπολιτικός παράγοντας σε συνδυασμό με την ένταση του χειμώνα που εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη –η οποία έχει προκαλέσει πέραν της αύξησης της ζήτησης και σημαντική μείωση της παραγωγής των AΠΕ– και τα χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου έχουν εκτοξεύσει σε ασύλληπτα επίπεδα τις τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές ρεύματος στην Ευρώπη. Η Γηραιά Ηπειρος καλείται να αντιμετωπίσει το πιο δύσκολο τρίμηνο από το ξέσπασμα της κρίσης, χωρίς ενιαία πολιτική άμυνας και με διαμετρικά αντίθετες απόψεις στο εσωτερικό της ως προς τη διαχείρισή της.
Και ενώ οι συνθήκες, όπως τόνισε στο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας ο υπουργός Κώστας Σκρέκας, καθιστούν επιβεβλημένη την ανάληψη πρωτοβουλιών σε κεντρικό επίπεδο, καθώς το κόστος που θα κληθούν να πληρώσουν οι Ευρωπαίοι πολίτες εξαιτίας των ανατιμήσεων σε φυσικό αέριο και ρεύμα για το 2022 ανέρχεται σε επιπλέον 350 δισ. ευρώ, καμία τέτοια προοπτική δεν διαφαίνεται.
Η πλευρά των καταναλωτών βρίσκεται σε απόγνωση και είναι ενδεικτική η αντίδραση του συνδέσμου Cleee της Γαλλίας που εκπροσωπεί βιομηχανικούς καταναλωτές και τριτογενή τομέα, ο οποίος ζήτησε από την κυβέρνηση να θέσει ανώτατο όριο τιμής ηλεκτρικού ρεύματος, επισημαίνοντας ότι η άνοδος των προθεσμιακών συμβολαίων στα 600 ευρώ η μεγαβατώρα τον Ιανουάριο σημαίνει το κλείσιμο γραμμών παραγωγής και τη μεταφορά τους στην Πολωνία, όπου η τιμή για το 2022 είναι η μισή από αυτήν της Γαλλίας.
Σε μείωση της παραγωγής προσανατολίζονται και ελληνικές επιχειρήσεις μέσης τάσης, οι οποίες καλούνται να πληρώσουν τέσσερις φορές πάνω το ρεύμα, με την πλειονότητα να αντεπεξέρχεται επί του παρόντος μέσω διακανονισμών. Εκπρόσωποι των εταιρειών προμήθειας μεταφέρουν στην «Κ» ότι αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των πελατών τους που ζητούν διακανονισμούς γιατί δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος, στους οποίους και ανταποκρίνεται η αγορά. Η εξέλιξη αυτή ασκεί ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στη ρευστότητα των προμηθευτών, οι οποίοι όσο κλιμακώνεται η κρίση διευρύνουν τις γραμμές χρηματοδότησης για να αντεπεξέλθουν οικονομικά.
Και ενώ οι γενναίες επιδοτήσεις της κυβέρνησης για το τέταρτο τρίμηνο του έτους βοήθησαν να περάσει αναίμακτα η κρίση για καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας, οι τιμές που διαμορφώνονται για το πρώτο τρίμηνο του έτους στα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου και ρεύματος προκαλούν τρόμο, με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο του ατυχήματος για τους αδύναμους κρίκους της αλυσίδας.
Η μεγάλη ανησυχία της αγοράς είναι ένα ντόμινο παύσης πληρωμών που μπορεί να προκληθεί από την αδυναμία των καταναλωτών να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς τους, καθώς η κρίση κλιμακώνεται και οι τιμές για τους καταναλωτές δεν πρόκειται να πέσουν πριν από τον Μάρτιο, ακόμη και αν υπάρξει αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου κι αυτό γιατί στην Ελλάδα η τιμολόγηση γίνεται με τιμές του προηγούμενου μήνα. «Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα πληρώσει ο καταναλωτής τον λογαριασμό του χωρίς επιδότηση το πρώτο τρίμηνο του έτους και δεν θέλω να φανταστώ τι θα γίνει εάν δεν τον πληρώσει», τονίζει στην «Κ» στέλεχος εταιρείας προμήθειας, επισημαίνοντας την ανάγκη συνέχισης της πολιτικής των επιδοτήσεων. Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων φυσικού αερίου για τον Ιανουάριο και μέχρι το καλοκαίρι μοιάζουν με πραγματικό εφιάλτη. Η μείωση των ροών ρωσικού αερίου μέσω του αγωγού Γιαμάλ έστειλε τα συμβόλαια του Ιανουαρίου στα 146,5 ευρώ η μεγαβατώρα, κοντά στα ιστορικά υψηλά των 155 ευρώ του Οκτωβρίου. Πάνω από 140 ευρώ η μεγαβατώρα διαμορφώνονται οι τιμές και τον Φεβρουάριο και πάνω από 90 ευρώ η μέση τιμή το πρώτο τρίμηνο.
Στα 89,96 ευρώ κλείστηκαν προθεσμιακά συμβόλαια ακόμη και τον Ιούλιο του 2022. Οι υψηλές τιμές, σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες και τη στενότητα ισχύος μετά και το κλείσιμο δύο πυρηνικών μονάδων στη Γαλλία, οδήγησαν τις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος σε πάνω από τα 400 ευρώ η μεγαβατώρα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ενώ ακόμη και στην αγορά της Πολωνίας, που ακολουθεί χαμηλή διακύμανση λόγω της εξαίρεσης από την επιβάρυνση CO2, η τιμή διαμορφώνεται σήμερα στα 344,35 ευρώ η μεγαβατώρα από τα 192,8 ευρώ μία ημέρα πριν, σημειώνοντας ημερήσια αύξηση 110,4% λόγω ψύχους που οδήγησε σε αυξημένες εισαγωγές από τις γειτονικές, ακριβές αγορές.
Στη Γαλλία η τιμή έφτασε στα 442,88 ευρώ η μεγαβατώρα, στη Γερμανία στα 431 ευρώ, στο Βέλγιο στα 432,99, στην Αυστρία στα 434,34 ευρώ και στην Ιταλία στα 418 ευρώ. Στην Ελλάδα η τιμή διαμορφώνεται σήμερα στα 342 ευρώ η μεγαβατώρα, αυξημένη κατά 8% σε σχέση με χθες, προεξοφλώντας μέση τιμή για τον Δεκέμβριο ακόμη και στα 270 ευρώ, από τα υψηλά των 228 ευρώ του Νοεμβρίου.
Σε αυτό το κλίμα και σε μια προσπάθεια προστασίας των καταναλωτών από πιθανές, αθέμιτες πρακτικές, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ξεκίνησε την περασμένη Πέμπτη αυτεπάγγελτη έρευνα στην αγορά λιανικής για τους πελάτες χαμηλής τάσης. Η έρευνα επεκτείνεται σε 18 εταιρείες του κλάδου για τον εντοπισμό εναρμονισμένης πρακτικής και καταχρηστικής συμπεριφοράς επιχειρήσεων με δεσπόζουσα θέση. Οι εταιρείες έχουν κληθεί να αποστείλουν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού πλήθος στοιχείων που αφορούν τιμολόγια, μερίδια αγοράς, ρήτρες κ.λπ. σε διάστημα ενός δεκαημέρου.

Xρύσα Λιάγγου (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)