Στην κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν περίπου 450.000 ιδιοκτήτες ακινήτων προσανατολίζεται το οικονομικό επιτελείο και μάλιστα από το 2022. Η άσκηση που θα ξεκινήσει το προσεχές διάστημα από τις υπηρεσίες του υπουργείου για τον ΕΝΦΙΑ του επόμενου έτους, μετά την αναπροσαρμογή των νέων τιμών ζώνης σε όλη την επικράτεια, αλλά και τις νέες εντάξεις 3.500 περιοχών, θα δείξει εάν η κυβέρνηση θα μπορέσει να καταργήσει πλήρως τον συμπληρωματικό φόρο ή σταδιακά σε διάστημα δύο χρόνων.
Οπως αναφέρει ανώτατος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, οι νέες εντάξεις θα οδηγήσουν στην αύξηση του εισπράξιμου ποσού, το οποίο όμως θα χρησιμοποιηθεί για την κατάργηση ή τον περιορισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ. Ουσιαστικά, αυτό που περιμένει το οικονομικό επιτελείο είναι να διαπιστώσει τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο που θα «δώσουν» οι νέες εντάξεις για να προχωρήσει στις παρεμβάσεις του συμπληρωματικού φόρου. Σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, οι νέες εντάξεις θα προσθέσουν ένα ποσό της τάξεως των 300-400 εκατ. ευρώ, το οποίο δίνει την ευχέρεια στο οικονομικό επιτελείο για διορθωτικές παρεμβάσεις.
Πώς επιβλήθηκε
Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ επιβάλλεται σήμερα σε ακίνητη περιουσία αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Ο φόρος δημιουργήθηκε, όχι για να διαχωρίσει τις μικρές από τις μεγάλες περιουσίες, αλλά για να καλύψει την «τρύπα» του προϋπολογισμού. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε στην υπερφορολόγηση των αστικών ακινήτων. Οταν ξεκίνησε η διαδικασία κατάρτισης του ΕΝΦΙΑ, στόχος ήταν να εισπραχθούν 2,65 δισ. ευρώ. Ο ΕΝΦΙΑ ήταν έτοιμος φορολογώντας, προοδευτικά, ακίνητα, οικόπεδα και αγροτεμάχια. Τότε ξεσηκώθηκαν οι βουλευτές της περιφέρειας φοβούμενοι ότι δεν θα μπορέσουν να εκλεγούν ξανά, κερδίζοντας τη χαμηλή φορολόγηση των αγροτεμαχίων με μόλις 1 ευρώ ανά στρέμμα. Η εξέλιξη αυτή, όμως, δημιουργούσε ένα κενό ύψους 300-400 εκατ. ευρώ. Το κενό καλύφθηκε με τον συμπληρωματικό φόρο, από τον οποίο πάλι εξαιρέθηκαν τα αγροτεμάχια. Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ ανέρχεται στο ποσό των 630 εκατ. ευρώ και καταβάλλεται από 450.000 φυσικά πρόσωπα και περίπου 50.000 επιχειρήσεις, ενώ η συνολική αξία των ακινήτων που κατέχουν οι ανωτέρω ξεπερνάει τα 450-500 δισ. ευρώ.
Οι τρεις επιλογές
1. Πλήρης κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ για τα φυσικά πρόσωπα. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, ο συμπληρωματικός φόρος που πληρώνουν σήμερα τα φυσικά πρόσωπα ανέρχεται στο ποσό των 358 εκατ. ευρώ.
Το ποσό αυτό, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις των στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, μπορεί να καλυφθεί από τον ΕΝΦΙΑ που θα πληρώσουν τα ακίνητα που βρίσκονται στις περιοχές που εντάσσονται στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων. Πρόκειται για το επικρατέστερο σενάριο, ωστόσο τα νομικά πρόσωπα θα συνεχίσουν να καταβάλλουν τον συμπληρωματικό φόρο, ο οποίος ανέρχεται στα 272,8 εκατ. ευρώ.
2. Μείωση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ κατά 50%. Στο σενάριο αυτό μειώνεται ο φόρος για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται στα 300 εκατ. ευρώ για το 2022. Εφόσον προκριθεί, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην πλήρη κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου το 2023.
3. Διατήρηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ για πολύ μεγάλες περιουσίες. Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (ΦΜΑΠ), ο οποίος θα επιβάλλεται σε περιουσίες άνω των 500.000-600.000 ευρώ, με στόχο την είσπραξη ποσού της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ, τόσο από τα φυσικά όσο και από τα νομικά πρόσωπα. Στο σενάριο αυτό εξαιρούνται όλοι οι ιδιοκτήτες με περιουσίες κάτω των 500.000-600.000 ευρώ οι οποίοι θα καταβάλουν μόνο τον κύριο ΕΝΦΙΑ.
Σε κάθε περίπτωση το ποσό που πρέπει να εισέλθει στον κρατικό κορβανά το 2022 από τον ΕΝΦΙΑ δεν πρέπει να είναι μικρότερο των 2,1 δισ. ευρώ με βάση τη συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς.
Σημειώνεται ότι σε έκθεση που είχε εκπονήσει το ΙΟΒΕ αναφέρεται ότι μόνο από την κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ το ΑΕΠ «θα αυξηθεί κατά 1,1 έως 1,4 δισ. ευρώ τα χρόνια που έπονται της κατάργησης του συμπληρωματικού φόρου ακίνητης περιουσίας, συγκριτικά με την περίπτωση στην οποία διατηρείται το υφιστάμενο φορολογικό καθεστώς. Επιπλέον, οι νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης μπορεί να ξεπεράσουν, μέσα σε μία πενταετία, τις 33.000».
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στις υψηλότερες θέσεις της Ε.Ε. αναφορικά με την επιβάρυνση που θέτουν οι φόροι ακίνητης περιουσίας συγκριτικά με το μέγεθος κάθε οικονομίας. Ειδικότερα, με κριτήριο το σύνολο των εσόδων από φόρους ακίνητης περιουσίας ως ποσοστό του ΑΕΠ, η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., ενώ στις υψηλότερες θέσεις βρίσκεται η Γαλλία με ποσοστό 4,7% και το Ηνωμένο Βασίλειο με 4,3%. Στους φόρους κατοχής ακινήτων (π.χ. ΕΝΦΙΑ) παρατηρείται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην υψηλότερη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. με ποσοστό 1,7% του ΑΕΠ. Ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με ποσοστό 1,5% και η Γαλλία με 1,4% στους αντίστοιχους φόρους κατοχής.
Επανυπολογισμός του φόρου ακινήτων
Από το μηδέν ξεκινά η άσκηση για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ του επόμενου έτους, κάτι που σημαίνει ότι όλοι οι συντελεστές που ισχύουν σήμερα θα επανεξεταστούν με στόχο να μην υπάρχουν επιβαρύνσεις στους ιδιοκτήτες ακινήτων, εκτός όσων υποφορολογούνταν τα προηγούμενα χρόνια. Από το μηδέν όμως θα εξεταστούν και οι συντελεστές για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ και στα αγροτεμάχια.
Σήμερα υποφορολογούνται και όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων αρνούνταν να ακουμπήσουν το θέμα. Ωστόσο, η φορολογία των αγροτεμαχίων είναι εξαιρετικά μικρή και δημιουργεί στρεβλώσεις στον ΕΝΦΙΑ. Για παράδειγμα, στην περιοχή των Φαρσάλων 35 στρέμματα καλλιεργούμενης γης αξίας (πραγματικής) περίπου 80.000-100.000 ευρώ, ο κύριος ΕΝΦΙΑ ανέρχεται στο ποσό των 79 ευρώ!
Τα αγροτεμάχια
Οπως αναφέρει παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, θα ήταν λογικό να αυξηθεί ο φόρος στα αγροτεμάχια και ενδεχομένως να γίνει το 2022. Μία μικρή αύξηση του ποσού δεν θα ενοχλούσε κανέναν ιδιοκτήτη ή αγρότη, καθώς ο φόρος που καταβάλλουν σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στο ύψος της περιουσίας.
Προς το παρόν, πάντως, με διάταξη που κατατέθηκε τις προηγούμενες μέρες στη Βουλή, δεν θα συνυπολογίζεται και για το έτος 2021 (ίσχυε για τα έτη 2016-2020) στη συνολική αξία των δικαιωμάτων επί ακινήτου για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ η αξία των δικαιωμάτων επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. Η εξαίρεσή τους οδηγεί σε απώλεια εσόδων περίπου 230 εκατ. ευρώ.
Οι φετινές μειώσεις
Με άλλη διάταξη το υπουργείο Οικονομικών επεκτείνει και για το έτος 2021 τη μείωση στον ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων, ως εξής:
• Για αξία ακίνητης περιουσίας μέχρι 60.000 ευρώ κατά 30%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας μέχρι 70.000 ευρώ κατά 27%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας μέχρι 80.000 ευρώ κατά 25%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας μέχρι 1.000.000 ευρώ 20% και
• για αξία ακίνητης περιουσίας άνω του 1.000.000 ευρώ κατά 10%.

Προκόπης Χατζηνικολάου (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)