Ανάσα σε χιλιάδες εγκλωβισμένους αυτοαπασχολούμενους αναμένεται να δώσει η νέα ρύθμιση για την εξόφληση χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, την οποία επεξεργάζεται περίπου τέσσερις μήνες το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών. Η μείωση της συνολικής οφειλής μαζί με τις προσαυξήσεις όσων χρωστούν στα ταμεία και δεν μπορούν να ενταχθούν στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο θα πλησιάσει έως και το 70% του συνολικού χρέους, επειδή το «κούρεμα» θα είναι διπλό. Δηλαδή, μείωση και της οφειλής, αλλά και πρόσθετη μείωση των προσαυξήσεων επί της οφειλής. Η μείωση της αρχικής οφειλής υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο θα είναι της τάξης του 50% με 55%, ενώ η διαγραφή των προσαυξήσεων επί της αρχικής οφειλής θα αγγίζει έως και το 85%.
Η νέα αυτή ρύθμιση, που θα φθάνει έως και τις 120 δόσεις, θα συζητηθεί με τους εκπροσώπους των δανειστών όταν έρθουν στην Αθήνα στις 21 Ιανουαρίου και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου Εργασίας εκτιμάται ότι θα αφορά περίπου 950.000 οφειλέτες. Οι οφειλέτες αυτοί προέρχονται κυρίως από τον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ) και ο αριθμός τους περιλαμβάνει περίπου 580.000 ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, βιοτέχνες, καταστηματάρχες, από τον πρώην ΟΓΑ περίπου 360.000 αγρότες και περίπου 15.000 δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ. Επισημαίνεται ότι με τη νέα ρύθμιση ωφελημένοι θα είναι και όσοι έχουν υπερβεί το 62ο έτος της ηλικίας τους, αλλά λόγω αδυναμίας αποπληρωμής ή ρύθμισης των παλαιών οφειλών δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη επειδή χρωστούν.
Πώς θα διενεργηθεί
Η νέα ρύθμιση που αναμένεται να θεσμοθετηθεί το αργότερο μέχρι τις αρχές του επόμενου Μαρτίου περιλαμβάνει τα εξής βασικά στοιχεία:
1. Θα αφορά οφειλές που δημιουργήθηκαν μέχρι τις 31/12/2016, δηλαδή πριν από τη λειτουργία του ΕΦΚΑ.
2. Αυτό σημαίνει ότι είναι χρέη τα οποία υπολογίστηκαν με βάση τις ασφαλιστικές κλάσεις και τα τεκμαρτά εισοδήματα που ίσχυαν μέχρι τότε.
3. Πάνω σε αυτά τα χρέη θα «έρθει» το κούρεμα. Δηλαδή, η πρώτη μείωση θα αφορά τον επανυπολογισμό του ύψους του αρχικού χρέους του οφειλέτη, όχι με βάση τις ασφαλιστικές κλάσεις που ίσχυαν, αλλά με βάση την ελάχιστη μηνιαία εισφορά των 158 ευρώ που έχει ο ΕΦΚΑ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα 58 ευρώ για τους αγρότες. Με αυτό τον επανυπολογισμό θα μειωθεί δραστικά έως και 50% με 55% το αρχικό βασικό χρέος από ασφαλιστικές εισφορές.
4. Στη συνέχεια θα υπάρξει «κούρεμα» των προσαυξήσεων επί της αρχικής οφειλής κατά 85%, στα πρότυπα του εξωδικαστικού μηχανισμού.
5. Αφού «κουρευτούν» τόσο η αρχική οφειλή όσο και οι προσαυξήσεις, στο νέο ποσό της οφειλής που θα προκύψει θα προσδιοριστεί ο αριθμός των δόσεων που θα είναι 36 μηνιαίες δόσεις για οφειλές έως και 3.000 ευρώ και έως 120 δόσεις για οφειλές μεγαλύτερες από 3.000 ευρώ.
6. Ο σχεδιασμός του αρμόδιου υπουργείου προβλέπει την ύπαρξη ευνοϊκών κριτηρίων για τους περίπου 70.000 ασφαλισμένους που είναι πάνω από 62 ετών και δεν μπορούν μέχρι σήμερα να πάρουν τη σύνταξή τους. Ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιος Πετρόπουλος με πρόσφατες δηλώσεις του έκανε λόγο για την ύπαρξη και ηλικιακών κριτηρίων στην ένταξη στη νέα ρύθμιση όσων έχουν ήδη συμπληρώσει τα χρόνια συνταξιοδότησης.
Τα στοιχεία του ΚΕΑΟ
Τι επιδιώκει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τη νέα ρύθμιση; Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό, καθώς τα στοιχεία του ΚΕΑΟ από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του μέχρι και σήμερα δείχνουν ότι δεκάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι που είχαν δημιουργήσει χρέη προς τα πρώην ταμεία τους (ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ), κυρίως πριν από την κρίση, αλλά και κατά τη διάρκεια της κρίσης μετά το 2010, επειδή δεν μπόρεσαν να είναι συνεπείς με τις διάφορες ρυθμίσεις που υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν, παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μια «θηλιά» χρέους.
Το αποτέλεσμα είναι πολλοί από αυτούς να κινδυνεύουν με κατασχέσεις εξαιτίας των χρεών που αγγίζουν τα 20 δισ. ευρώ, ενώ τουλάχιστον 50.000 από αυτούς αποκλείονται και από τη συνταξιοδότηση.
Από τα στοιχεία του 3ου τριμήνου του 2018 του ΚΕΑΟ προκύπτει ότι για τις οφειλές ύψους 34.353.907.087 ευρώ, το 22,40% (ποσό 7.693.641.382 ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το εντυπωσιακό ποσοστό του 77,60% των οφειλετών (ποσό 26.660.265.705 ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή και αρκετά χρόνια παλαιότερα.
Αξίζει να επισημανθεί ότι από τα ίδια τα στοιχεία αναδεικνύεται πως οι ρυθμίσεις του εξωδικαστικού μηχανισμού, αλλά και οι υπόλοιπες ρυθμίσεις οφειλών που έγιναν τα πέντε τελευταία χρόνια έχουν πολύ μεγάλες «απώλειες οφειλετών» σε σχέση με αυτούς που εντάχθηκαν αρχικά. Είναι ενδεικτικό πως μέχρι το τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου είχαν υποβληθεί 3.342 αιτήσεις για εξωδικαστική ρύθμιση, από οφειλέτες που έχουν οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
Από αυτές τις αιτήσεις, οι 1.021 έχουν ενταχθεί σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές. Οι 182 αφορούν διμερή διαπραγμάτευση με το ΚΕΑΟ, ενώ οι υπόλοιπες 2.139 είναι αιτήσεις για οφειλές ελεύθερων επαγγελματιών. Εξαιρετικά δυσμενή είναι τα στοιχεία και για το σύνολο των ρυθμίσεων, καθώς από όσες ρυθμίσεις έγιναν, ενεργές παραμένουν περίπου μία στις τρεις, ήτοι μόλις 128.370 σε σύνολο 417.942 αιτήσεων.

Στέλιος Παπαπέτρου (Η Ναυτεμπορική)