Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί συνεχίζει να φιγουράρει στην κορυφή των διεθνών μέσων ενημέρωσης με αναλύσεις για το τί σηματοδοτεί η απόφαση αυτή του Ερντογάν και πως επηρεάζονται οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση.

Έτσι, έχουμε από τη μία πλευρά επικρίσεις κι από την άλλη πανηγυρισμούς από ισλαμιστές. Στους επικριτές της τουρκικής ενέργειας προστέθηκε πλέον και το Βατικανό, με επίσημη ανακοίνωση του πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος δήλωσε ότι «νιώθει μεγάλο πόνο» για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

«Μπορεί τα λόγια του πάπα να μην ήταν πολλά, αλλά, εν δυνάμει, θα μπορούσαν να προκαλέσουν πολλές συνέπειες», τονίζει η ιταλική εφημερίδα Il Foglio.  Η καθυστερημένη αντίδραση του Βατικανού δεν είχε μείνει ασχολίαστη. Το ίδιο και η ηχηρή μέχρι τώρα σιωπή της Άγκελα Μέρκελ, η οποία δεν έχει τοποθετηθεί ακόμα. Την ίδια στάση έχει τηρήσει και ο κατά τα άλλα πολύ ομιλητικός πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος δήλωσε ότι είναι «προσβολή και ύβρις για όλη την πολιτισμένη ανθρωπότητα». Τη λύπη του για την απόφαση να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί εξέφρασε και ο Μητροπολίτης Βελγίου και Έξαρχος Κάτω Χωρών και Λουξεμβούργου Αθηναγόρας. Ο Αντώνης Σαμαράς χρησιμοποίησε σκληρές φράσεις, όπως «η Ευρώπη κοιμάται, η Δύση αυτοκτονεί», σχολιάζοντας την απόφαση Ερντογάν. «Λυπηρή» χαρακτήρισε την απόφαση για την Αγία Σοφία ο ύπατος εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ.

Οι διεθνείς αντιδράσεις, όμως, δεν φαίνεται να πτοούν την Άγκυρα, η οποία έμοιαζε σαν έτοιμη από καιρό για την απόφαση αυτή. Ο διευθυντής της Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας Αλί Ερμπάς επιθεώρησε την Κυριακή το ναό μαζί με τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι. Ανακοίνωσαν ότι «στο τζαμί της Αγίας Σοφίας, το οποίο θα είναι ανοιχτό για λατρεία πέντε φορές ημερησίως από τις 24 Ιουλίου, δύο ιμάμηδες και τέσσερις μουεζίνηδες θα αρχίσουν να υπηρετούν το έθνος μας και όλους τους πιστούς».

Σε τηλεοπτική συνέντευξή του ο Αλί Ερμπάς ξεκαθάρισε ότι δεν θα αλλάξει το όνομα της Αγίας Σοφίας, επειδή «από το 1453 και μετά αποκαλείτο Μεγάλο Τζαμί Αγίας Σοφίας». Μεταξύ άλλων, έγινε γνωστό ότι οι τουρίστες θα μπαίνουν ελεύθερα σε συγκεκριμένες ώρες, χωρίς εισιτήριο, ενώ θα τοποθετηθεί χαλί 14.000 τ.μ. και τα θρησκευτικά σύμβολα που δεν συνάδουν με την μουσουλμανική πλέον ταυτότητα του χώρου θα μεταφερθούν και θα εκτεθούν αλλού.

Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Hurriyet, θα τοποθετηθούν και ειδικές κουρτίνες οι οποίες θα ανοίγουν κατά τη διάρκεια της προσευχής και στο πάτωμα θα απλωθούν χαλιά τα οποία θα φωτίζονται με ειδικούς προβολείς, ώστε να μην είναι ορατές οι αγιογραφίες από τους πιστούς μουσουλμάνους που θα μπαίνουν για να προσευχηθούν.

Το ζήτημα της Αγίας Σοφίας έχει επισκιάσει και το εγχώριο πολιτικό σκηνικό, οξύνοντας το κλίμα μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί τον πρωθυπουργό για «τραγική ολιγωρία» σε ό,τι αφορά την διεκδίκηση ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας απάντησε ότι «η Τουρκία φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την βαθύτατη προσβολή και την ύβρη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί».

Η Αθήνα επιθυμεί να πρωτοστατήσει σε μία αυστηρή και συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση, η οποία θα περιλαμβάνει κυρώσεις εναντίον της Άγκυρας. Ο Νίκος Δένδιας δήλωσε πως στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, θα αναφερθεί στην Αγία Σοφία, τονίζοντας πως «η Ελλάδα ζητά από την ΕΕ να έχει έτοιμο κατάλογο ισχυρότατων μέτρων κατά της Τουρκίας σε περίπτωση που η Τουρκία παραβιάσει την κυριαρχία ή τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας και πως θα στηρίξει την Κύπρο στην επιβολή κυρώσεων που αφορούν τα κυπριακά δικαιώματα».

Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί βρίσκεται, πάντως, σε πλήρη αντίθεση με τους όρους της Συνθήκης της UNESCO για την προστασία των μνημείων και περιοχών παγκόσμιας κληρονομιάς (1981), που ορίζει πως «για κάθε φυσική παρέμβαση και λειτουργικές αλλαγές στα καταγεγραμμένα κτίρια και τοποθεσίες θα πρέπει να υπάρχει η σχετική αδειοδότηση του Συμβουλίου Διατήρησης του Οργανισμού».