Το gov.gr βελτίωσε την εικόνα μας για το Δημόσιο. Το mAIgov φιλοδοξεί να κάνει από το 2024 την Τεχνητή Νοημοσύνη εργαλείο καθημερινής χρήσης, περιορίζοντας αισθητά τον ρόλο των ΚΕΠ.

Μια απλή φωνητική εντολή θα αρκεί για να ενεργήσει με την άδειά μας και για λογαριασμό μας, στέλνοντας μας στο μειλ ένα πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, το εκκαθαριστικό της εφορίας, ένα κλεισμένο ραντεβού για έκδοση ταυτότητας. Ενας έξυπνος βοηθός, που με τη δική μας εξουσιοδότηση, θα αναλαμβάνει να συνομιλήσει με τη δημόσια υπηρεσία που μας ενδιαφέρει, χωρίς δική μας μεσολάβηση. Επαναστατικό για μια χώρα που καθημερινά ταλαιπωρείται ακόμα στις ουρές;

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, περιγράφει στο Liberal τις νέες υπηρεσίες που έρχονται από του χρόνου με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά και τη μάχη για την αλλαγή νοοτροπίας στη δημόσια διοίκηση. Μιλά για τις μεγάλες αλλαγές που φέρνει η AI στην πολιτική προστασία για την αντιμετώπιση πυρκαγιών και πλημμυρών, στην Δικαιοσύνη με την ταχύτερη έκδοση αποφάσεων, στην γρηγορότερη έκδοση συντάξεων, με το νόμο να καθιστά σαφές ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη παρουσία..

Μιλά επίσης για τις αλλαγές που έρχονται στην κυβερνοασφάλεια τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αφού αν κάποιος θέλει να αποσταθεροποιήσει μια χώρα, αρκεί να χτυπήσει τις τράπεζες, τη διατροφική αλυσίδα ή τις μεταφορές, αλλά και για τα νέα έγγραφα που θα δούμε στο wallet, το ψηφιακό μας πορτοφόλι.

Δέκα μέρες μετά την έναρξη λειτουργίας του ψηφιακού βοηθού με Τεχνητή Νοημοσύνη στο gov.gr και όλοι μιλούν για αυτόν. Τι είναι αυτό το τόσο καινοτόμο που φέρνει; 

Το mAIgov είναι η πρώτη εισαγωγή Τεχνητής Νοημοσύνης στο Ελληνικό Δημόσιο που επιτρέπει στους πολίτες μέσω φωνητικής ή γραπτής εντολής, να αναζητήσουν πληροφορίες σχεδόν για κάθε είδους συναλλαγή με το Δημόσιο. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη μέσω της πλατφόρμας gov.gr. Εως σήμερα η αναζήτηση της πληροφορίας γινόταν στο gov.gr με συγκεκριμένες λέξεις - κλειδιά. Πλέον, οι πολίτες μπορούν να πληκτρολογούν ή να υπαγορεύουν το αίτημά τους, με τον ψηφιακό βοηθό να απαντάει κατάλληλα.

Τι προσπαθήσαμε να κάνουμε; Να συγκεντρώσουμε σε ένα και μόνο σημείο όλη την επίσημη πληροφορία που μπορεί να χρειάζεται ένας πολίτης για υπηρεσίες του Δημοσίου ή για ψηφιακές υπηρεσίες, τις οποίες βρίσκει στο gov.gr.

Διαπιστώσαμε εγκαίρως ότι είναι τόση πολύ η πληροφορία ώστε θα ήταν πολύ δύσκολο για ένα πολίτη να ψάξει στοχευμένα και να βρει αυτό που χρειάζεται. Το chat gpt ήταν η πρώτη απτή απόδειξη του τι μπορεί να κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Τώρα, περάσαμε σε μια νέα φάση. Η ανταπόκριση είναι πολύ μεγάλη και από τις 12 Δεκεμβρίου και μετά που βρίσκεται σε λειτουργία, ο ψηφιακός βοηθός έχει δεχτεί πάνω από 125.000 ερωτήσεις.

Είναι μόνο κάτι σαν εύκολη μηχανή αναζήτησης για τον ταχύτερο εντοπισμό των ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου; Η’ εμπλουτίζεται συνεχώς και με καινούργια θέματα που αφορούν τον πολίτη, όπως για παράδειγμα, τα «χρωματιστά» τιμολόγια που θα μπουν στη ζωή μας από τον Ιανουάριο ή όσα πρέπει να ξέρουμε για τα μη κρατικά πανεπιστήμια; 

Αρχικά θελήσαμε να το περιορίσουμε στον ευκολότερο εντοπισμό των πάνω από 1.600 ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου. Τροφοδοτείται από τον «MITO», δηλαδή από το Εθνικό Μητρώου Διοικητικών Διαδικασιών του Δημοσίου, από το gov.gr και από τις ιστοσελίδες των υπουργείων. Εχει δηλαδή μόνο επίσημη πληροφορία. Και γι’ αυτό είναι τόσο στοχευμένο και κατά την άποψη μου, αρέσει τόσο πολύ, καθώς δεν χρειάζεται να αναζητήσει κανείς μέσα από μια σειρά σελίδων αυτό που χρειάζεται. Βρίσκει την αντικειμενική πληροφορόρηση συγκεντρωμένη σε ένα και μοναδικό σημείο.

Αναφερθήκατε σε νέα θέματα που μπαίνουν στην ζωή μας. Πληροφορίες για τα μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα ανωτάτης εκπαίδευσης δεν έχουμε ακόμη συμπεριλάβει, καθώς είναι μια συζήτηση που άνοιξε πρόσφατα. Για τα «χρωματιστά» ωστόσο τιμολόγια, ασφαλώς και μπορεί κανείς να  βρει πληροφόρηση στο mAIgov και μάλιστα στοχευμένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες του καθενός. Για παράδειγμα, στην ερώτηση «μου αρέσει να ρισκάρω και έχω τον χρόνο να παρακολουθώ τις διακυμάνσεις στην τιμή του ρεύματος, ποιο τιμολόγιο μου ταιριάζει», θα πάρετε την απάντηση ότι σας ταιριάζει περισσότερο το «κίτρινο» τιμολόγιο, εξηγώντας σας και το γιατί. Στην ερώτηση «δεν έχω καθόλου χρόνο για να παρακολουθώ τις διακυμάνσεις στην τιμή του ρεύματος, θέλω ένα τιμολόγιο ρεύματος ασφαλές και σταθερό, ποιο να επιλέξω;», θα σας απαντήσει, το «μπλέ», εξηγώντας σας και πάλι το λόγο.

Για να δοκιμάσω τις δυνατότητες της μηχανής, της είχα κάνει την ερώτηση «υποστηρίζω την τάδε ομάδα, να προτιμήσω το αντίστοιχου χρώματος τιμολόγιο ρεύματος;» για να εισπράξω την απάντηση ότι «η επιλογή τιμολογίου δεν σχετίζεται με την αθλητική ομάδα που υποστηρίζετε, αλλά με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις σας ως καταναλωτή».

Είναι δηλαδή ένας έξυπνος βοηθός του πολίτη, ο οποίος βασίζεται πάνω στην πιο ισχυρή μηχανή Τεχνητής Νοημοσύνης που υπάρχει σήμερα στον κόσμο, την Microsoft Azure OpenAI. Αυτήν χρησιμοποιεί και το chat gpt.

Εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες πληροφορίες;

Έτσι ακριβώς είναι. Το υλικό που ανεβαίνει στο gov.gr μπορεί κανείς να το βρει και στο mAIgov. Προ ημερών π.χ. προσθέσαμε το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς και επτά νέες ψηφιακές υπηρεσίες στο gov.gr, υλικό που τροφοδοτεί αυτόματα και τον ψηφιακό βοηθό.

Εκτιμώ ότι σε λιγότερο από ένα χρόνο, ο ψηφιακός βοηθός θα αλλάξει εντελώς την εικόνα που υπάρχει για την εξυπηρέτηση του πολίτη, η οποία ναι μεν σήμερα γίνεται με εξαιρετικά πετυχημένο τρόπο από το gov.gr, ωστόσο μέσα στο 2024 θα φτάσει να περνά μέσα από αυτό το ένα και μοναδικό σημείο με Τεχνητη Νοημοσύνη.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά το επόμενο στάδιο του mAIgov είναι να κάνει πράγματα για εμάς. Σήμερα μια από τις πιο δημοφιλείς ερωτήσεις στον ψηφιακό βοηθό είναι «πως βγάζω μια ταυτότητα», καθώς και αν πρέπει να πληρώσει κανείς παράβολο, που πρέπει να απευθυνθεί, κλπ. Εντός του 2024, το mAIgov θα μπορεί, αφού πρώτα ζητήσει τα στοιχεία του πολίτη, να κάνει πράξεις για λογαριασμό του, στο Ελληνικό Δημόσιο. Εν προκειμένω, θα μπορεί και να κλείνει ραντεβού στον πολίτη για να εκδώσει ταυτότητα. 

Και δεν θα απαιτούνται τα προσωπικά στοιχεία του πολίτη για κάτι τέτοιο, ώστε να προηγηθεί μια ταυτοποίηση;

Όταν το αίτημα υποβάλλεται μέσω σταθερού υπολογιστή, όπου δεν υπάρχει δυνατότητα ταυτοποίησης, θα απαιτούνται πράγματι κάποια στοιχεία του πολίτη, προκειμένου αυτό να προχωρήσει. Στα περισσότερα όμως σύγχρονα κινητά, εφόσον είναι smart phones, μπορούμε να μπαίνουμε κατευθείαν στο gov wallet με βιομετρικά στοιχεία, όπως με το δακτυλικό μας αποτύπωμα, αφού ο ψηφιακός βοηθός θυμάται. Είναι ένα επόμενο βήμα που θα το δούμε μέσα στο 2024.

Επομένως, ο ψηφιακός βοηθός σήμερα μπορεί να παρέχει με ακρίβεια και ταχύτητα οποιαδήποτε πληροφορία σχετίζεται με το ελληνικό Δημόσιο. Από το 2024, εφόσον αλλάξει και η πολιτική για το chat gpt, θα μπορεί να ενεργεί με την άδεια μας και για λογαριασμό μας, προκειμένου να μας παράσχει συγκεκριμένες υπηρεσίες. Ενα άλλο παράδειγμα, εκτός από το ραντεβού για την έκδοση ταυτότητας, θα είναι να ζητήσουμε από τον ψηφιακό βοηθό π.χ. να μας στείλει στο email το εκαθαριστικό σημείωμα της Εφορίας ή να μας εκδώσει ένα πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. Αρκεί να του το εκφωνήσουμε.

Ο ψηφιακός δηλαδή βοηθός θα φτάσει σύντομα να υποκαταστήσει τα ΚΕΠ;

Σε πολύ μεγάλο βαθμό κάνει πολύ πιο γρήγορη μια διαδικασία για την οποία είτε θα έπρεπε να πάμε σε ΚΕΠ, είτε να επισκεφθούμε το gov.gr γλιτώνοντας από πολλά κλικς.

Που αλλού μπορεί να φέρει επαναστατικές αλλαγές η Τεχνητή Νοημοσύνη; Στην Πολιτική Προστασία για την αντιμετώπιση πυρκαγιών ή πλημμυρικών φαινομένων, στην Υγεία, στη Δικαιοσύνη με την ταχύτερη έκδοση αποφάσεων, στην γρηγορότερη έκδοση συντάξεων;

Καταρχήν, η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο που έρχεται να συμπληρώσει την ανθρώπινη παρουσία και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να την υποκαταστήσει. Σε αυτή την κατεύθυνση, κινείται και η πρωτοποριακή νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το AI Act, η πρώτη του είδους της σε παγκόσμιο επίπεδο (όπως και ο προηγούμενος Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων), η οποία έρχεται να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι βοηθός στον άνθρωπο για κρίσιμες αποφάσεις στην Υγεία, την Δικαιοσύνη, την Εθνική Αμυνα. Δεν μπορεί να πάρει το ρόλο του ανθρώπου.

Εχοντας αυτά κατά νου, πράγματι το επόμενο διάστημα η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορεί να βοηθήσει το δικαστικό σώμα και τους λειτουργούς του να έχουν όλη την πληροφορία που θέλουν σε σχέση με τη νομοθεσία που χρειάζονται για να πάρουν τις αποφάσεις που οι ίδιοι κρίνουν. Κατ’ αναλογία, η ιατρική επιστήμη θα μπορεί να διαχειριστεί με τη βοήθεια της AI τεράστιους όγκους δεδομένων για να επιταχύνει την έρευνα γύρω από χρόνιες νόσους.

Επίσης στην Πολιτική Προστασία έχει δοκιμαστεί η χρήση καμερών υψηλής ευκρίνειας και ανάλυσης, όπου με την χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης κατέστη δυνατό μέσα σε απειροελάχιστο χρόνο κατέστη δυνατός ο εντοπισμός μιας εστίας πυρκαγιάς σε ακτίνα πέντε χιλιομέτρων.

Είναι σε θέση να επιταχύνει τις διαδικασίες για έκδοση πιστοποιητικών καταχώρησης στο Κτηματολόγιο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να πετύχει θαύματα στον πολιτισμό, κάνοντας, ψηφιακά, προσβάσιμο ένα πλήθος πληροφοριών, σε πραγματικούς και εικονικούς επισκέπτες που μπορούν να γίνουν μέτοχοι της ιστορικής γνώσης. Δεν υπάρχει σημείο του Δημοσίου βίου όπου να μην μπορεί να βοηθήσει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Στο χέρι μας είναι να την χρησιμοποιήσουμε με τον πλέον σωστό τρόπο.

Τι φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη στην αγορά εργασίας; Πώς θα προσαρμοστεί για να είναι όσο το δυνατόν πιο μικρή η απώλεια θέσεων εργασίας; 

Η ίδια ανησυχία υπήρχε και όταν μπήκαν στην ζωή μας οι υπολογιστές. Οι πάντες μιλούσαν για απώλεια θέσεων εργασίας. Την ίδια στιγμή όμως δημιουργήθηκαν νέες θέσεις. Και σήμερα στην Ελλάδα λείπουν από την Πληροφορική κοντά στους 10.000 εργαζόμενους. Τι θέλω να πω: Κάθε τέτοια επανάσταση αλλάζει τα δεδομένα και το επίπεδο δεξιοτήτων των ανθρώπων.

Κάποια επαγγέλματα χάθηκαν και κάποια δημιουργήθηκαν όταν εφευρέθηκε το αυτοκίνητο, το διαδίκτυο. Αρα αυτό που πρέπει να κάνουμε παγκοσμίως και στην Ελλάδα είναι να βοηθήσουμε τα επαγγέλματα που αλλάζουν  με reskilling και upskilling. Η επανακάταρτιση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων όλων αυτών των εργαζομένων είναι μονόδρομος.

Σας πηγαίνω σε ένα άλλο θέμα το οποίο ετοιμάζετε, τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας. Τι ακριβώς ρόλο θα έχει;

Στην ολοένα και πιο σύνθετη πραγματικότητα στην οποία ζούμε, η ανάγκη για ασφάλεια στον κυβερνοχώρο μεγαλώνει συνεχώς.

Αν θέλει κάποιος να αποσταθεροποιήσει μια χώρα, μπορεί να το κάνει χτυπώντας όχι μόνο το Δημόσιο, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα: Τις τράπεζες, τη διατροφική αλυσίδα και τις μεταφορές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε πρόσφατα ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση, με την Οδηγία ΝΙS2, την οποία ερχόμαστε να ενσωματώσουμε σύντομα με νομοσχέδιο, αυξάνοντας το συνολικό επίπεδο εποπτείας και υποστήριξης στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Δημιουργούμε ένα ξεχωριστό οργανισμό, την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας τόσο για το Δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Το νομοσχέδιο θα βγει σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, ώστε εντός του Ιανουαρίου θα γίνει και νόμος του κράτους.

Το όργανο αυτό θα αναλάβει να καθοδηγεί, να συμβουλεύει, να πιστοποιεί και να ελέγχει, μια σειρά από φορείς που θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες για την κυβερνοασφάλεια. Σήμερα με βάση την κείμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία οι φορείς αυτοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί, είναι  γύρω στους 70. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2024, οι φορείς αυτοί που θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες σε σχέση με την κυβερνοασφάλεια θα έχουν φτάσει τους 2.000. Και εφόσον δεχθούν μια επίθεση θα πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα για να την αντιμετωπίσουν, ενώ όταν αυτή είναι τόσο σοβαρή, θα επικοινωνούν με την Εθνική Αρχή, ώστε να επανέλθουν το συντομότερο.

Ποια άλλα έγγραφα θα δούμε στο ψηφιακό μας πορτοφόλι, το wallet;

Σε αυτό υπάρχουν σήμερα η αστυνομική ταυτότητα, το δίπλωμα οδήγησης, η κάρτα δακτυλίου, η κάρτα αναπηρίας και η κάρτα ΔΥΠΑ για την ανεργία. Προσθέτουμε όλο το πακέτο γύρω από το αυτοκίνητο, το «myAuto», δηλαδή άδεια και τέλη κυκλοφορίας, ΚΤΕΟ και στοιχεία ασφάλισης που συνδέονται με τα οχήματά μας. Σε ό,τι αφορά πάντως το wallet θα πρέπει να δούμε ξανά το σύνολο του τρόπου συναλλαγών μας με το Δημόσιο. Εως σήμερα, χάρη στο όραμα του Πρωθυπουργού και την τεράστια δουλειά από τον Κυριάκο Πιερρακάκη και της ομάδας του κατέστη δυνατό να ανοίξουν οι βάσεις δεδομένων του Δημοσίου και να μπορέσουν να διαλειτουργούν.

Η επόμενη μέρα προβλέπει ότι θα αρκεί από εμάς μια απλή έγκριση, μέσω του wallet, ώστε κάποιος φορέας, δημόσιος ή ιδιωτικός να «τραβήξει» κάποια αναγκαία στοιχεία για να διεκπαιρώσει τη συναλλαγή που επιθυμούμε. Ετσι θα έρχεται ένα μύνημα στο wallet που θα μας ενημερώνει ότι ο τάδε φορέας, π.χ. για την εγγραφή του παιδιού μας στον παιδικό σταθμό, χρειάζονται αυτά τα στοιχεία και θα μας ζητείται η άδεια να τα πάρει. Θα αρκεί από μας μια απλή έντολη, χωρίς να χρειάζεται να κατεβάσουμε κάποιο έγγραφο. Τα πάντα θα γίνονται πολύ απλά, η συναλλαγή, με ένα δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, θα διεκπεραιώνεται με ασφάλεια και θα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη μείωση της γραφειοκρατίας. 

Αντιλαμβάνομαι ότι μας περιγράφετε μια εικόνα όπου στο σύντομο μέλλον δεν θα χρειάζεται να επισκεφτούμε καμία δημόσια υπηρεσία, για να κάνουμε τη δουλειά μας. Ακούγεται πολύ ωραίο για να είναι αληθινό…

Αυτό είναι το όραμα του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης. Ακόμη φυσικά δεν είμαστε εκεί. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Είναι μια καθημερινή μάχη, όχι για να αλλάξουμε συστήματα- αυτό είναι το εύκολο - αλλά για να αλλάξουμε την νοοτροπία σε εμάς τους ίδιους και στην δημόσια διοίκηση και να πάμε σε ένα πολύ ικανοποιητικό επίπεδο ψηφιοποίησης. 

Πόσο εύκολο είναι να αλλάξει η νοοτροπία της δημόσιας διοίκησης ; 

Η κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη να αφομοιώσει τις αλλαγές. Το δείχνει το ενδιαφέρον με το mAIgov. Οντως η δημόσια διοίκηση θέλει περισσότερη δουλειά και για αυτό υπάρχουν πολύ στοχευμένα σεμινάρια για να καταφέρουμε να σκεφτούμε διαφορετικά, να κάνουμε re-engineering, να ξαναφτιάξουμε από την αρχή τον τρόπο λειτουργίας του Δημοσίου στην κατεθύνηση της παροχής βοήθειας στους πολίτες, με ευλειξία, σύγχρονες μεθόδους και μακριά από αγκυρώσεις. 

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη (liberal.gr)