Ο τίτλος του L’Observatoire de l’Europe αναφορικά με την έκθεση της ΕΕ για το Δημογραφικό είναι χαρακτηριστικός. Στην ανάλυση η βασική διαπίστωση είναι ότι ο γερασμένος πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης απειλεί να υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού μπλοκ, να επιδεινώσει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, να διογκώσει τους δημόσιους προϋπολογισμούς και να βαθύνει τις περιφερειακές ανισότητες.

Αυτά είναι μερικά από τα ανησυχητικά συμπεράσματα μιας νέας έκθεσης για τις δημογραφικές εξελίξεις που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία παρουσιάζει μια ανησυχητική εικόνα του βαθέος κοινωνικού και οικονομικού μετασχηματισμού που προκλήθηκε από τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού.

Προκλήσεις. Εν ολίγοις, η ΕΕ γερνάει πολύ γρήγορα. «Κάθε κράτος-μέλος αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις» δήλωσε η αντιπρόεδρος της Επιτροπής για τη Δημοκρατία και τη Δημογραφία, Ντουμπράβκα Σούιτσα.

«Στην Ολλανδία, η στέγαση και η πυκνότητα του πληθυσμού είναι μια μεγάλη πρόκληση, ενώ σε περιοχές της Ισπανίας είναι η μείωση του πληθυσμού. Στην Ιταλία, η κύρια πρόκληση είναι η μείωση των ποσοστών γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού.

Η Ελλάδα είναι το κράτος-μέλος όπου η γήρανση του πληθυσμού είναι η ταχύτερη.

Η Κροατία αντιμετωπίζει μια διαρροή «εγκεφάλων» προς το εξωτερικό.

Ο πληθυσμός της ΕΕ, ο οποίος ανερχόταν σε λίγο πάνω από 448 εκατομμύρια στις αρχές του τρέχοντος έτους, αναμένεται να κορυφωθεί γύρω στο 2026 και στη συνέχεια να μειωθεί σταδιακά, χάνοντας 57,4 εκατομμύρια άτομα σε ηλικία εργασίας, σύμφωνα με την έκθεση. Μέχρι το 2100. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι ο λόγος εξάρτησης του ευρωπαϊκού μπλοκ – η αναλογία του αριθμού των ηλικιωμένων προς τον αριθμό των ατόμων σε ηλικία εργασίας – θα αυξηθεί από 33% σήμερα σε 60% μέχρι το τέλος του αιώνα.

Η ριζική αλλαγή στη δημογραφική πυραμίδα θα ταρακουνήσει την αγορά εργασίας, με εκτεταμένες ελλείψεις που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και τους ρυθμούς καινοτομίας και ως εκ τούτου να επιταχύνουν την απώλεια ανταγωνιστικότητας σε σύγκριση με άλλες μεγάλες οικονομίες.

Ενα συρρικνούμενο εργατικό δυναμικό θα μειώσει αναπόφευκτα τα έσοδα για τα κρατικά ταμεία, ενώ θα ασκήσει πρόσθετη πίεση στους δημόσιους προϋπολογισμούς για να δαπανήσουν περισσότερα για υγειονομική περίθαλψη και συντάξεις, ένας εκρηκτικός συνδυασμός που θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή στις απαραίτητες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες αιχμής.

«Με τη σειρά του, αυτό θα υπονομεύσει την κοινωνική συνοχή» είπε η Σούιτσα, και «τελικά, την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες στην Ευρώπη».

Μέτρα. Προτού η ζημιά καταστεί μη αναστρέψιμη, η Επιτροπή συνιστά στα κράτη-μέλη να λάβουν αποφασιστικά μέτρα, όπως μείωση της διαφοράς στις αμοιβές μεταξύ των φύλων, βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, παροχή φορολογικών πλεονεκτημάτων, μείωση του κόστους φροντίδας των παιδιών και διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων σε ποιοτικές, προσιτές θέσεις εργασίας και στέγαση.

Οι Βρυξέλλες λένε επίσης ότι είναι «κρίσιμο να δοθεί η δυνατότητα στους ηλικιωμένους εργαζόμενους να παραμείνουν ενεργοί περισσότερο καιρό» μέσω προγραμμάτων αναβάθμισης των δεξιοτήτων και ευέλικτων ωρών εργασίας, και προτρέπουν τις επιχειρήσεις να ξεπεράσουν «προκαταλήψεις και στερεότυπα» για τους μεγαλύτερους σε ηλικία.

«Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής δημιουργεί νέες ευκαιρίες και ανοίγει τον δρόμο για τη μετάβαση από μια γηράσκουσα κοινωνία σε μια κοινωνία μακροζωίας» είπε η Σούιτσα, καλώντας τις χώρες να εκμεταλλευτούν τις νέες οικονομικές ευκαιρίες που δημιουργούνται από τη λεγόμενη «μακροζωία».

Σε άλλη σύσταση, η έκθεση ζητά «διαχειριζόμενη νόμιμη μετανάστευση» για την κάλυψη του αυξανόμενου αριθμού κενών θέσεων, οι οποίες βρίσκονται ήδη σε επίπεδα ρεκόρ.

Η Ενωση, η οποία βρίσκεται στη μέση ενός σκληρού αγώνα για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής της για το άσυλο, υποδέχθηκε 3 εκατομμύρια μετανάστες εργάτες μέσω νόμιμων διαύλων πέρυσι, σε σύγκριση με 300.000 που έφτασαν μέσω παράτυπων διαύλων.

TA NEA